Türkiye'de kamu özel ortaklığı bağlamında şehir hastanelerinin değerlendirilmesi: Nitel bir araştırma

Abstract

Şehir hastaneleri Türkiye'de 2017 yılı itibariyle açılmaya başlamış ve hizmet vermeye devam etmektedir. Bu hastaneler Türk sağlık sistemine bazı dinamikler getirerek farklı bir konsepte hizmet vermektedir. Şehir hastanelerin yatırımları kamu özel ortaklığı modeli kullanılarak hayata geçirilmiştir. Bu model kapsamında özel sektör finansman kaynakları kullanılarak projelerin yapılması sağlanmıştır. Projeler özel sektör ve kamu arasında imzalanan sözleşmelerle yürütülmektedir. Sözleşmeler hastanelerin inşaat süreçleri de eklenerek 30 yıla yakın süreliğine imzalanmaktadır. Bu bağlamda kamu özel ortaklığı modeli kullanılarak açılan şehir hastaneleri Türk sağlık sistemini birçok yönden etkilemektedir. Bu etkilerin değerlendirilmesi amacıyla bu çalışma planlanmıştır. Bu çalışma, Türk sağlık sistemi adına yepyeni bir oluşum olan şehir hastanelerini geniş bir şekilde ele almaktadır. Bu doğrultuda şehir hastaneleri modelinin yapısı, yöntemi, işleyişi, avantajları ve dezavantajları, finansal sürdürülebilirliği ve gelecekteki riskler gibi konuları derinlemesine inceleyip, modelin yönetsel, finansal, hukuki ve sözleşmesel boyutlarının değerlendirmesini yaparak, şehir hastaneleri hakkında genel bir çerçeve ortaya koymaya çalışmak çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışma nitel araştırma yöntemi kapsamında yürütülmüştür. Desen olarak fenomonolojik yöntem kullanılmıştır. Amaçlı örneklem türlerinden olan ölçüt örnekleme ve kartopu tekniği kullanılarak araştırmanın katılımcıları belirlenmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ile 24 kişiyle yapılan derinlemesine görüşme sonucunda araştırmanın verileri elde edilmiştir. Görüşmecilerden elde edilen veriler Maxqda 20 Analytics Pro analiz programıyla ve yorumlayıcı fenomonolojik analiz yöntemiyle çözümlenerek analiz edilmiştir.Çalışmanın bulgularıyla ilgili genel bir değerlendirme yapıldığında şehir hastanelerinin avantajları olarak, yeni tesisler olmasından kaynaklı fizikler imkânları oldukça iyi olarak görülmektedir. Hastanelerin modern bir yapısı, ferah dinlenme salonlarının olması, nitelikli yataklara sahipliği ve teknolojik donanımıyla iyi bir konumda olduğu dikkat çekmektedir. Bunun yanından kamu özel ortaklığı kullanımından kaynaklı bazı avantajlar da içermektedir. Bunlar özel sektör hizmetleri ve otelcilik hizmetlerinden kaynaklanmaktadır. Özel sektörün bazı hizmetlerde hızlı performans göstermesi, yatırımların hızlı yapılması, görüntüleme hizmetlerinde hızlı sonuçlar alması ve bazı kayıp kaynakların önlenmesinde başarı göstermesi öne çıkmıştır. Otelcilik hizmetleri olarak kaliteli hizmet, temizlik ve yemek gibi konularda avantajlar sağlandığı görülmektedir. Bunlara bağlı olarak hasta memnuniyetin olumlu yönde etkilenmesi söz konusudur.Dezavantajları olarak ise, başta şehir hastanelerinin kamu yatırımlarına göre çok daha maliyetli olması gelmektedir. Uzun süreli sözleşmelerle yönetilecek olmasıyla birlikte bu sözleşmelerin içerdiği bazı yükümlülük problemleri de vardır. Bunların yanında, özellikle büyük şehirlerde kuruluş yerlerinin yanlış seçimi ve planlama hataları beraberinde ulaşım problemlerini getirmiştir. Yine özellikle büyük şehirlerde yatak kapasiteleri olarak büyük hastanelerin kurulması ve bunlara bağlı olarak da hastanelerde gereksiz maliyetlerin oluşması, verimlilik ve etkililik gibi konularda soru işaretleri içermesi de önemli bir dezavantaj olarak durmaktadır. Diğer yandan bu hastanelerle ilgili sözleşmelerin kamuoyuyla paylaşılmaması ve hastanelerin maliyetleri ile ilgili malumatların elde edilememesi bir eleştiri kaynağı olarak karşımızda durmaktadır. Yatırımların pilot projeler olmadan hayata geçirilmesi, yine sözleşmelerin içeriği ve kamu özel ortaklığı yapısından kaynaklı hastane yönetim süreçlerinin zorlaşması da dezavantajlar arasında değerlendirilmektedir. Bunlarının yanında şehir hastaneleri finasal sürdürülebilirlikle ile ilgili bazı riskler içerdiği de görülmektedir.Araştırma sonuçlarından hareketle, şehir hastaneleri için daha iyi bir yönetim modeli geliştirilmeli, profesyonel yönetim ve uzmanlaşmaya daha fazla önem verilmeli, sözleşmelerden kaynaklı işleyişte yaşanan gri alanlara dair çözümler bulunmalı, hastaneler daha sıkı denetim ve takip edilmeli, şehir hastanelerinin statüsü yani misyon ve vizyonları netleştirilmeli, son olarak hastane yatırımları daha küçük ölçekli ve ulaşımı kolay yerlere yapılmalı gibi öneriler geliştirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kamu Özel Ortaklığı, Şehir Hastaneleri, Nitel Araştırma

City hospitals started to open in Turkey as of 2017 and continue to provide services. City hospitals serve a different concept by bringing some dynamics to the Turkish health system. City hospitals investments were implemented using the public private partnership model. Within the scope of this model, projects were made using private sector financing sources. These projects are carried out with contracts signed between the private sector and the public. These contracts are signed for close to 30 years, including the construction processes of hospitals. In this context, the city hospitals opened using the public private partnership model affect the Turkish Health System in many ways. This study was planned to evaluate these effects.This study extensively addresses city hospitals, a brand new organization for the Turkish healthcare system. The aim of the study is to examine in depth the structure, method, operation, advantages and disadvantages of the city hospitals model, financial sustainability and future risks and to evaluate the managerial, financial, legal and contractual dimensions of the model and to establish a general framework about city hospitals. The study was carried out within the scope of qualitative research method. Phenomenological method was used as a pattern. Using the criterion sampling and snowball technique, which are among the purposeful sampling types, the participants of the research were determined. As a result of the in-depth interview with 24 people with the semi-structured interview form, the data of the research were obtained. The data obtained from the interviewers were analyzed by analyzing the Maxqda 20 Analytics Pro analysis program and the interpretive phenomenological analysis method.Based on a general assessment of the findings of the study as the advantages of the city hospital, the physical facilities sourced from the new facilities is seen as being quite good. It is remarkable that the hospitals are in a good position with a modern structure, spacious lounges, quality beds and technological equipment. In addition, it contains some advantages arising from the use of public private partnership. These stem from private sector services and hotel services. The private sector has shown rapid performance in some services, rapid investment, rapid results in imaging services, and success in preventing some lost resources. It is seen that there are advantages such as quality services, cleaning and food as hotel services. Accordingly, patient satisfaction is positively affected.The disadvantages are that city hospitals are much more costly than public investments. Although it will be managed with long term contracts, there are some liability problems that these contracts include. Besides these, the wrong choice of establishment places and planning errors brought with them transportation problems, especially in large cities. Again, especially in large cities, the establishment of large hospitals as bed capacities, and consequently, unnecessary costs in hospitals, productivity and effectiveness, such as the question marks on issues such as the important drawback stands. On the other hand, it is a source of criticism that contracts related to these hospitals are not shared with the public and information about the costs of hospitals cannot be obtained. The implementation of investments without pilot projects, and the difficulty of hospital management processes arising from the content of contracts and the structure of Public Private Partnership are also considered among the disadvantages. In addition, it is seen that city hospitals contain some risks related to financial sustainability.Based on the results of the research, a better management model should be developed for city hospitals, more attention should be given to professional management and specialization, solutions should be found regarding the gray areas experienced in contracts, hospitals should be more strictly supervised and monitored, the status of city hospitals, the mission and vision should be clarified, finally have been developed recommendations such as hospital investments should be made in smaller and easy-to-reach places.Keywords: Public Private Partnership, City Hospitals, Qualitative Research