Güney Sibirya Türk destanlarında korku

Abstract

Kültür bir toplumun temelini oluşturur. Türk kültürü çağlar boyunca kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze ulaşmıştır. Gelenek ve göreneklerin, kültürün, devamı gelecek nesillere aktarma ve uygulama yoluyla mümkün olacaktır. Destanlar da kültürün bir parçası olup toplum hafızasında iz bırakan olayları işleyen ve milli ruhun ön planda olduğu edebi anlatılardır. Korku ise tehlike anında belirerek bir uyarı niteliği taşır. İnsanlar ilk çağlardan bu yana korku duymuşlardır. Bu korkuların oluşmasında birçok etken olmakla birlikte en önemli nedenlerden biri de belirsizliktir. İnsanın korkmasına neden olan belirsizlik durumu ölümle de ilişkilendirilebilir.Çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır. Araştırmamızda destanlarda yer alan korku motifleri üzerinde durulmuştur. Kullandığımız yöntem ise işlevsel halk bilimi kuramıdır. İlk bölümde korku ve korkuya ilişkin kavramlar açıklanmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde ise Güney Sibirya bölgesinde yaşayan Türklerin destanları incelenerek korkuyla ilgili örnekler tespit edilmiştir. Tespit edilen korku örnekleri belirli başlıklar altında toplanmıştır. Belirlenen başlıklarda konuyla ilgili olarak bilgiler verildikten sonra destanlardan tespit edilen örneklere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, destanlarda yer alan bazı mekânların korkuya neden olduğu tespit edilmiştir. Dördüncü bölümde ise ikinci ve üçüncü bölümde ele alınan korkuyla ilgili örneklerin işlevleri üzerinde durulmuştur. Sonuç bölümde ise destanlardan tespit edilen korku motiflerinin sayısal verilerinin bulunduğu bir tablo oluşturulmuştur. Genellikle destanlarda yeraltı dünyasının ve orada yaşayan varlıkların korkuya neden olduğu sonucuna varılmıştır. Fakat bunun yanında destanlarda, gökyüzü dünyasında ve yeryüzünde yaşayanların da korkuya sebep oldukları görülmüştür. Araştırmamızın esas amacı ise Türk kültürüne bir nebze de olsa katkı sağlayabilmektir.

Culture gives form basis of a society. Turkish culture has reached the present day being passed down from generation to generation for ages. Epics are literary works of art which focus on important events for people on society and attract attention for national concscience. Also, fear has a kind of warning which comes out in case of danger. Human being has had fear since the early ages. There are a lot of effects about having fears for people and the most important one of those effects is uncertainty. This uncertainty causing fears of people could be associated with death.Our study consists of four chapters. On our research, motifs of fear are mentioned. Also, our used method is the functional folklore theory. In first chapter, concepts about fears and fear-based have been tried to explain. In chapter 2, Turkish Epics in Southern Siberian have been studied and examples about fear have been found out. These examples about fear found out have been summed up under specific titles. Examples from epics have been given place after information about the topic on specific titles have been given. In chapter 3, it has been determined that some places in the epics cause fear. In Chapter 4, functions of the examples about fear mentioned in the second and third chapter have been dwelled on. In last part, a chart showing us digital data about fear motifs found out from epics has been taken place. We can conclude that the underworld and the living there has caused fear. In addidition, we can understand that the living on the Earth and on the sky has caused fear. Main aim our research is, even a little, providing a contribution for Turkish Culture.