Sivil toplum kuruluşu deneyiminin liderlik çerçevesinde incelenmesi: Yörük dernekleri üzerinden bir analiz

Abstract

Sivil toplum, yurttaşların bağımsız ve gönüllü bir şekilde devleti etkileme aracı olarak demokratik düzenin en önemli unsurlarından biridir. Sivil toplumun çıktısı olan sivil toplum kuruluşları, vatandaşların, siyasetçiler, devlet ve diğer yönetim organizasyonları üzerinde etkili olmasını sağlayan önemli kuruluşlardandır. STK'ların bizdeki ilk örnekleri Osmanlı vakıfları olarak kabul edilmektedir. Türkiye'de STK'ların sayısı 1961 Anayasası'nın getirdiği özgürlükçü ortamla birlikte artmıştır. Küreselleşme ve tüketimin artması ile birlikte sivil toplum kuruluşlarının (STK) işlevleri çoğalmıştır. Yörüklerin dernekleşmesi fikri de bu dönemde ortaya çıkmıştır. Yörükler; göçebe olarak yaşayan bir Türk topluluğudur. Yörük derneklerinin tarihi 1960'lara dayanmakta ve 2000'lerden sonra bir artış göstermektedir. Bu çalışmada; Yörüklerin, STK'ların ve liderliğin kavramsal çerçeveleri anlatılarak liderlik ve Yörük dernekleri arasındaki ilişki açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmada yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinden olan görüşme kullanılmıştır. Veriler çözümlenirken betimsel analiz ve içerik analizinden yararlanılmıştır. Çalışmanın amacı, son dönemde Yörük derneklerinin artış nedenini ve bunda liderliğin etkisi olup olmadığını ortaya koymaktır. Araştırma evreni; Türkiye'deki Yörükler üzerine çalışmalar yapmış uzman kişiler ve uzun yıllar Yörük derneği yöneticiliği yapmış kişilerdir. Örneklemi ise; Yörük derneklerinde uzun süre görev yapmış 6 yönetici, Yörük dernekleri hakkında çalışmış olan 3 akademisyene ek olarak Yörük dernekleri üzerine çalışmalar yapmış bir araştırmacı-yazar ve Yörük olan eski bir parlamenterdir.Çalışma ile derneklerin kurulmasında, kültürü aktarma, örgütlenme, ihtiyacı karşılama sebeplerinin etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Lider faktörünün de derneklerin kurulmasında önemli olduğu görülmüştür. Ancak bazı kişilerin şahsi çıkar amacıyla dernek kurdukları fark edilmiştir. Ayrıca Yörüklerdeki eğitimli kişi sayısının artması ve yeni liderlerin ortaya çıkması dernek sayılarını artırmıştır. Kurulan dernekler, etki alanını ve siyasi güçlerini artırmak için Birlik ve Konfederasyon gibi üst örgütlenme yoluna gitmişlerdir.

Civil society is one of the most important elements of the democratic order as a means of influencing the state as independently and voluntarily by the citizens. Non-governmental organizations which are the output of civil society, that organizations are important in order to get effective on politicians, government and other management organizations for citizens. The first examples of NGOs in our side are considered to be Ottoman foundations. The number of NGOs were increased in Turkey with the liberal environment brought by the 1961 Constitution. NGOs functions were increased with globalization and consumptions increasing. The idea of association of the Yoruks also emerged in this period. Yoruks are Turkish community as living nomads. The history of Yoruk associations dates back to the 1960s and have increased after the 2000s.In this study, telling notional frame of Yoruks, NGO, Leadership and explaining ties between Leadership and Yoruk's associations. In this study, used interview from qualitative research method as method. While data analysis used descriptive analysis and content analysis. The purpose of study that the increasing reason of Yoruk's association and on this status influence by leadership and not. The study on Yoruks who are expert people in Turkey and for long time who is directors of Yoruk's associations as universe of the study. Sampling is comprised from 6 directors Yoruk's association who are serving forlong time, 3 scholars who study on Yoruk's association, 1 author-researcher who studies on Yoruks, 1 former parliamentarian who is Yoruk. With this study, as conclusion, the effecting reasons of founding the associations are transferring the culture, organize, meet the need. It is seen leader factor also effective for founding of associatons. However it is realized that some people are founding association for personal interest. Additionally the increase of educated people's number in the Yoruks and the emergence of new leaders were increased the number of associations. The founded associations have had higher organized such as Union and Confederation for increasing influencing area and political power.