Milli Mücadele sürecinde Isparta ve Isparta İstiklal Mahkemelerinin faaliyetleri

Abstract

İstiklal Mahkemelerinin faaliyet gösterdiği dönemin üzerinden 100 yıla yakınbir zaman geçmiş olmasına rağmen günümüz Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en çoktartışılan konularının arasında İstiklal Mahkemeleri ve bu mahkemelerin çalışmalarıvardır. Bu tartışmanın en büyük sebeplerinden biri, konunun yeterince incelenipaçığa kavuşturulmamış olmasındandır. Oysa bu konu tarih, siyaset, sosyoloji, hukuk,psikoloji alanlarıyla yakından ilişkilidir ve üzerinde araştırmalar yapılmasınıgerektirir. TBMM ve Başbakanlık Arşivleri, ATASE, Nutuk, gazeteler ve dergilerkonu hakkında başvurulabilecek resmi kaynaklardır. Yapılan çalışmaların daha çokkişisel hatıratların yayınlanması şeklinde veya kulaktan dolma bilgilerle ortaya atılaniddialar olmasından dolayı bu konu objektif bir şekilde üzerinde durulması gerekenönemli konulardandır. Bu çalışmada; İstiklal Mahkemeleri'nin Isparta'daki vemahkemenin çalışma alanı kapsamına giren çevre bölgelerdeki faaliyetlerideğerlendirilecektir.Tez çalışması toplamda üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm kendiiçerisinde dört kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımda Hıyanet-i Vataniye Kanunu veuygulanması, ikinci kısımda İstiklal Mahkemeleri ve bu mahkemelerin kuruluşnedenleri, üçüncü kısımda İstiklal Mahkemelerinin baktığı davalar incelenirken sonkısımda İstiklal Mahkemeleri'nin kapatılmasına değinilecektir.İkinci bölüm kendi içerisinde üç kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımdaIsparta'nın İtalyan işgali karşısında göstermiş olduğu direniş faaliyetleri ve sonuçlarıincelenirken, ikinci kısımda Isparta'nın Milli Mücadele'ye katkısında büyük payıolan Hafız İbrahim Demiralay ve faaliyetleri hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncükısımda ise Ege Bölgesi'nin düşman işgaline karşı direnişinde büyük katkısı olanKuvâ-yı Milliye şeflerinden Demirci Mehmet Efe'nin Isparta ve çevresinin direnişineverdiği destekten bahsedilmiştir.Üçüncü bölüm ise, kendi içerisinde dört bölümden oluşmaktadır. İlk üçbölümde Isparta İstiklal Mahkemeleri'nin kurulması, çalışması ve aldığı kararlar,Isparta İstiklal Mahkemeleri'nde görev yapan reis ve üyelerin biyografileri hakkındabilgi verilmiştir. Dördüncü bölümde ise; çalışmanın asıl amacını oluşturan Ispartaİstiklal Mahkemeleri'nin Osmanlıca olan dava metinleri günümüz Türkçesi'ne enyakın şekilde çevrilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: İstiklal Mahkemeleri, Büyük Millet Meclisi, Hıyanet-i Vataniye, Isparta, Hafız İbrahim Demiralay, Milli Mücadele, İtalyanlar.

Although it has been almost 100 years since the Courts of Independence werein operation, the Courts of Independence and the work of these courts are also amongthe most discussed issues in the history of the Republic of Turkey. One of the mainreasons for this debate is that the subject has not been sufficiently explored andclarified. However, this subject is closely related to the fields of history, politics,sociology, law and psychology and requires research in it. Archives of the Parliamentand the Prime Minister, ATASE, Nutuk, newspapers and magazines are officialsources that can be consulted on this subject. This issue is one of the important issuesthat should be addressed objectively, since the studies carried out most often take theform of publishing personal memories or statements made by hearsay. In this study;an assessment will be made of the activities of the Courts of Independence in Ispartaand nearby areas, which are within the scope of the court's activities.The thesis consists of three main parts. The first part consists of four parts byitself. The first part will deal with the Law of Hıyanet-i Vataniye and itsimplementation, the second part will deal with the Courts of Independence and thereasons for the establishment of these courts, the third part will deal with caseshandled by the Courts of Independence, and the last part will mention the closure ofthe Courts of Independence.The second part consists of three parts by itself. The first part examined theactions of Isparta's resistance against the Italian occupation and their results, and thesecond part gave information about Hafız İbrahim Demiralay and his activities,which played a big role in Isparta's contribution to the national struggle. The thirdpart mentioned the support of Demirci Mehmet Efe, one of the commanders of theNational Forces, who made a great contribution to the resistance of the Aegeanregion against enemy occupation, to the resistance of Isparta and its environs.The third part consists of four parts by itself. The establishment, activities anddecisions of the Courts of Independence of Isparta, which constitute the mainobjective of the study in the first three chapters, are the tax returns of the leaders andmembers working in the Courts of Independence of Isparta. In the fourth chapter;The texts of the Ottoman cases of the courts of Independence of Isparta, whichconstitute the main goal of the study, have been attempted to translate as closely aspossible into modern Turkish.Keywords : Courts of Independence, Grand National Assembly, Hıyanet-i Vataniye, Isparta, Hafiz Ibrahim Demiralay, National Struggle, Italians