Sürdürülebilirlik çağında moda tasarımı: Üst dönüşümün bireysel süreci ve bellekle etkileşimi

Abstract

Sürdürülebilir moda tasarımı içinde bir uygulama biçimi olarak ele alınan üst dönüşüm yöntemi, bu tez kapsamında farklı yaklaşımları ve çeşitliliği barındıran bir `asamblaj (toplanma, bir araya toplama)` olarak ele alınmaktadır. Geçmiş, bugün ve geleceği bir arada barındıran, üreten kişinin anılarının ve bireysel süreçlerinin aktarıldığı birer toplanma alanı olarak ele alınan üst dönüşüme ait moda ürünleri incelenirken, bireysel bellek ve materyal dünyamıza ait giysiler arasındaki örtük bilgiler ve etkileşimler araştırma dâhilinde analiz edilmiştir.Tezin araştırma kısmı, New York City'de bulunan, The New School Parsons School of Design okulunda davetli araştırmacı olarak gerçekleştirilen çeşitli çalışmalardan elde edilmiştir. Araştırma süreci içerisinde başvurulan yöntemler sözel ve görsel verileri toplama, gözlem ve uygulamaya dayalı çeşitli etkinliklerde bulunma, alanyazın araştırması ve öznel gelişime dayalı eylem araştırması yönünde yoğun geçen A/r/tografi yöntemine dayalı araştırma sürecini kapsamaktadır. Bu araştırma, üst dönüşüm yönteminin moda tasarımcısının eylemleri ve üretim süreçleri incelenerek araştırmacı ve tasarımcının deneyimine dayalı gelişimsel pedagojik bağlam ile sorgulanmasını içermektedir. Bu nedenle hem üst dönüşüm kavramının süreç olarak sorgulaması hem de gelişimsel pedagojiye dayalı olarak öznel tasarım sürecine yansımaları derinlemesine ele alınmaktadır. Araştırmanın kendisi bütüncül açıdan A/r/tografi kapsamında yapılan rizomatik analiz ile incelenerek, alanyazın verileri, görüşmeler, kavramlar ve uygulamalar moda tasarımında üst dönüşüm ve bellek arasındaki etkileşim, ortaya koymak üzere analiz edilmiştir. Moda tasarımında üst dönüşüm ve bellek etkileşimini farklı kavramların, maddi nesnelerin, değerlerin, eğitim yöntemlerinin ve uygulama biçimlerinin birer asamblajı olarak ele alan bu çalışma, eylem alanlarının neler olduğunu ortaya çıkararak çeşitli türlerde eylem biçimlerinin sürdürülebilir moda içinde nasıl gerçekleşebileceğini tartışmalarla ortaya çıkarmıştır.

The upcycling method is a form of application in sustainable fashion design and is considered as an `assemblage (gathering, assembling)` that includes different approaches and diversity within the scope of this thesis. While examining the fashion products belonging to upcycling, which is considered as a gathering area where the memories and individual processes of the maker are transferred, which contain the past, present, and future together, the implicit knowledge and interactions between the clothes belonging to our individual memory and material world have been analyzed within the scope of the research.The research part of the thesis was obtained from various studies carried out as an invited researcher at The New School, Parsons School of Design in New York City. The methods include the research process based on the A/r/tography method, which is intense in the direction of collecting verbal and visual data, performing various activities based on observation and practice, literature research, and action research based on personal development.This research includes questioning the upcycling method with a developmental pedagogical context based on the experience of the researcher and designer by examining the actions and production processes of the fashion designer. The questioning of the concept of upcycling as a process and its reflections on the personal design process based on developmental pedagogy are discussed in depth. The research itself was examined holistically with the rhizomatic analysis made within the scope of A/r/tography, and the literature data, interviews, concepts, and applications were analyzed to reveal the interaction between upcycling and memory in fashion design. This study, which considers the interaction of upcycling and memory in fashion design as assemblages of different concepts, material objects, values, educational methods, and practices, revealed the action areas and how various kinds of action can be realized in sustainable fashion with discussions.