İl milli eğitim müdürlerinin yeterlikleri, seçilmesi, atanması ve yetiştirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Milli Eğitim Bakanlığı politikalarının belirlenmesinden uygulanmasına kadar geniş bir alanda kritik görev ve yetkileri bulunan taşra teşkilatlarında çalışan il milli eğitim müdürlerinin yeterliklerini, seçilmelerini, atanmalarını ve meslek içinde yetiştirilmelerini incelemektir.Çalışmada nitel yöntem kullanılmıştır. Örneklem yöntemi olarak `amaçlı örnekleme` yöntemlerinden `maksimum çeşitleme örneklemesi` kullanılmıştır. Araştırmada literatür taraması ve uzman görüşleriyle yarı yapılandırılmış bir görüşme formu geliştirilerek il milli eğitim müdürlerinin, müdür yardımcılarının ve şube müdürlerinin il milli eğitim müdürlerinin yeterlikleri ile seçilme, atanma ve yetiştirilmelerine ilişkin görüşleri belirlenmiş ve çeşitli öneriler getirilmiştir.Araştırmaya katılan yöneticiler il milli eğitim müdürlerinden bazılarının bu görevi yürütebilecek yeterliklere sahip olduklarını, bazılarının ise yetersiz olduklarını ifade etmişlerdir. İl milli eğitim müdürleri bazı yönetim işleri ile birlikte siyasi ve sosyal ilişkilerin yönetimi ile insan kaynaklarının yönetiminde zorlanmaktadırlar. Zorlanılan yönetim alanları; inşaat emlak işleri, mali yönetim, ihale uygulamaları, insan kaynakları yönetimi ve iletişimdir. Araştırma bulgularına göre il milli eğitim müdürlerinin seçilmesinde ve atanmasındaki ölçüt ve değerlendirmelerle ilgili işlevsel bir mevzuatın bulunmadığı tespit edilmiştir. Seçme ve atama sürecinin liyakat temelinde gerçekleşmesi ve atamaların seçme sürecine tabi tutularak yapılması önerilmektedir. Milli eğitim müdürlerinin seçilme ve görevlerine devam etme sürecindeki mevzuatın yeterliğine ilişkin araştırma sonuçları, benzer şekilde işlevsel bir mevzuatın olmadığını göstermiştir. Katılımcılar; mevzuatta bu konuda hüküm bulunmadığını, kriter olmadan doğrudan atama yapıldığını, atamaların ikili ilişkiler dikkate alınarak yapıldığını, sistematik, adil, sürdürülebilir, kapsayıcı bir seçim ve yetiştirme programının uygulanmadığını ve Bakanlıkça takdir yetkisiyle atamaların yapıldığını belirtmişlerdir.İl milli eğitim müdürlerinin yetiştirilmeleri ile ilgili olarak Milli Eğitim Bakanlığı mevzuatında yeterli hüküm bulunmadığı, yetişmelerinin sistem içinde kendi imkân ve istekleriyle gerçekleştiği anlaşılmaktadır. İl milli eğitim müdürleri sistematik ve planlı olarak yöneticilik eğitimlerine tabi tutulmamakta, atandıktan sonra yetiştirilmelerine ilişkin herhangi bir yetiştirme süreci bulunmamaktadır. MEB'in il milli eğitim müdürlerinin atanmalarından sonra kişisel gelişimlerine katkı sağlaması gerekmektedir. Buna göre il milli eğitim yöneticilerinin gelişimleri için milli eğitim akademilerinin kurulması, hizmet içi eğitimlerin planlı olarak düzenlenmesi ve yetişmiş kişilerin atanması gerekmekte, ayrıca MEB milli eğitim müdürlerini kişisel yeterlikler, yetki kullanımı ve siyasi-sosyal alanlarda desteklemelidir.Anahtar Sözcükler: Eğitim yönetimi, il milli eğitim müdürleri, yönetici yeterlikleri.

The aim of this study is to examine the qualifications, selection, appointment and training of provincial national education directors working in provincial organizations who have critical tasks and authority in a wide range of fields from determining the Ministry of National Education policies to the policy implementation.A qualitative method was used in this study. For sampling method, the purposive sampling method called `the maximum variation sampling` was used. A semi-structured interview form was developed by conducting a literature review and obtaining experts' suggestions. The form was used to obtain the opinions of provincial national education directors, deputy directors and branch managers about the qualifications, selection, appointment and training of the provincial national education managers qualitatively. Given the outcomes, several recommendations were provided.The participants taking part in the study stated that some of the provincial national education directors are qualified to carry out this job while others are not. Provincial national education managers have difficulties in managing political and social relations, human resources, and some administrative affairs. The challenging management-related duties include construction & estate, financial issues, legal tenders, management of human resources and communication. Based on the findings, there is no functional regulation regarding the criteria and evaluations in the selection and appointment of the provincial national education directors. The participants stated that the selection and appointment process should be done on the basis of merit and be subject to an election process. Similarly, the results of the research in regard to the sufficiency of the regulation in the process of selection of national education directors and the continuing of their duties showed that there is no functional legislation. The participants stated that there is no regulation in this issue, the directors are directly appointed without criterion, the appointments are made by taking into account bilateral relations, the systematic, fair, sustainable, inclusive selection and training program is not applied, and the appointments are made by the discretion of the Ministry.It is understood that the Ministry of National Education did not establish sufficient regulations regarding the training of provincial national education directors, and their improvement depends on their own capability and wishes within the system. Provincial national education directors are not subjected to any systematic and planned management trainings and there is no training process after their appointment. The Ministry of National Education should contribute to the personal development of provincial national education directors after their appointment. In this sense, for the development of provincial national education directors, the establishment of national education academies within the concept of continuing education, planning of in-service trainings, the recruitment of trained people, as well as the support of national education managers in personal competencies, authority utilization and political-social areas need to be promoted by the Ministry of National Education.Key Words: Educational administration, provincial national education directors, administrator qualifıcations.