2000 sonrası Türkiye'nin ulusal ve uluslararası güvenliğine yönelik tehditlerin oluşum analizi

Abstract

Devlet ile güvenlik arasındaki ilişki çok eskilere dayanmaktadır. Özellikle toplum ve devlet için güvenlik vazgeçilmez bir niteliğe sahiptir. Bu kadar önemli bir ihtiyacın sağlanma biçimleri, bunu sağlayan organlar ve izlenen metotlar dolayısıyla güvenliğe ilişkin tüm unsurlar devlet yapısıyla doğrudan bir ilişki halindedir. Bu sebeple devletin ortaya çıkışında güvenliğin yeri ayrı bir önem arz etmektedir. Ancak devlet ile güvenlik arasındaki ilişki her zaman aynı olmamıştır. Bu çerçevede uluslararası güvenlik teorilerindeki yaşanan değişim ve dönüşüm ise iki farklı boyuttan ele alınmıştır. Bunlardan ilki devleti ön planda tutan `klasik güvenlik teorileridir`. Diğeri ise modernleşen dünya ile güvenlik kavramının devletten bireye doğru indirgenerek incelendiği `modern güvenlik teorileridir`. Bu boyutların açıklanmasının ardından ise Türkiye'nin tehdit algılamaları tarihi ve kültürel etmenler ile jeopolitik ve jeostratejik etmenlere göre açıklanmıştır.Terör olgusu her dönem uluslararası alanda etkili olmuştur. Ancak özellikle teknolojinin artması ve ideolojik faktörlerle birlikte 21. Yüzyılda da en önemli sorunlarının başında gelmektedir. Geçmişte bölgesel düzeyde faaliyetlerini sürdüren terörizm kavramı özellikle küreselleşme ile zamanla uluslararası bir niteliğe dönüşüm geçirmiştir ve devletleri hiç beklemedikleri anda vurmuştur. Bu çerçevede Türkiye'nin özellikle ulusal güvenliğini tehdit eden en büyük güvenlik sorunu terör olgusu olmuştur. Türkiye'de 2000'den günümüze kadar etkili olan beş farklı terör örgütü bulunmaktadır. Bunlar PKK, TAK, DHKP-C, EL-KAİDE ve DEAŞ'tır. Yapılan çalışmada bu terör örgütlerinin 2000'den günümüze kadar yapmış olduğu tüm saldırıların yerine intihar saldırıları çerçevesinde sınırlandırılmıştır. Ancak Türkiye'nin ulusal güvenliğini tehdit eden olgular yalnızca terörle de sınırlı değildir. Uyuşturucu ve kaçakçılık, yasadışı göç ve mülteci sorunu, siber saldırılar ve kitle imha silahlarını da ulusal güvenliğe yönelik birtakım tehditler oluşturmaktadır. Ayrıca güvenliğe yönelik bir tehdit olarak irtica kavramı FETÖ üzerinden açıklanmıştır.Soğuk Savaş'ın ardından Dünya'da ortaya çıkan güç boşluğu nedeniyle, birtakım istikrarsızlıklar ve belirsizliklerle yeni bir uluslararası ortam oluşmuş, yeni tehditler ve sorunlar yaşanmıştır. Türkiye ise jeopolitik konumu nedeniyle bu sorunlu bölgelerin tam ortasında yer almıştır. 2002'de AK Parti'nin iktidara gelmesi sonucunda Türkiye'nin Balkanlar, Kafkasya ve Orta Doğu'daki ilgi ve etki alanlarını genişlemiştir. Ancak bu genişlemeler güvenlik risklerini ve tehdit algılamalarını da yanında getirmiştir. Dış politikada özellikle liberal ve yumuşak gücü savunan bir politika izlerken gerek iç gerekse dış müdahaleler sonucunda Türkiye'ye yönelik tehditleri ortadan kalkmamış, hatta çeşitlendirmiş ve daha karmaşık hale getirmiştir. Özellikle Arap Baharı sonrasında Türkiye'nin değişen ve giderek realist bir perspektife dönüşen dış politikası sonucunda Türkiye uluslararası arenada yalnız bırakılmıştır. Bu durumu telafi edebilmek ve bölgesel bir güç olarak uluslararası sistemde yer almak adına ise kimi zamanlarda denge politikasına başvurmuştur. Özellikle COVID-19 sonrasında uygulamış olduğu insani veya kamu diplomasisiyle hali hazırda kötü olan ilişkileri tekrardan yumuşak güç kullanarak iyileştirme yoluna girmiştir.

The relationship between the state and security is very old. Security has an indispensable quality especially for the society and the state. Due to the ways in which such an important need is met, the organs that provide it and the methods followed, all security-related elements are in direct relation with the state structure. For this reason, the place of security has a special importance in the emergence of the state. However, the relationship between the state and security has not always been the same. In this framework, the change and transformation in international security theories are discussed from two different dimensions. The first of these is the `classical security theories` that prioritize the state.The other is the `modern security theories` in which the concept of security is analyzed by reducing the concept from the state to the individual with the modernizing world. Following the disclosure of this size, with Turkey's threat perceptions of historical and cultural factors are described according to geopolitical and geostrategic factors.The phenomenon of terrorism has always been effective in the international arena. However, especially with the increase in technology and ideological factors, it is one of the most important problems in the 21st century. The concept of terrorism, which continued its activities at the regional level in the past, has transformed into an international character over time, especially with globalization, and hit the states in an unexpected moment. In this context, Turkey's biggest security problem that threatens national security in particular has been the phenomenon of terrorism. There are five different terrorist organization which is effective from 2000 to the present day Turkey. These are the PKK, TAK, DHKP-C, AL-KAIDE and DAESH. In the study carried out, these terrorist organizations have been limited within the framework of suicide attacks instead of all the attacks they have done since 2000. However, only cases that threaten Turkey's national security is not limited to terrorism. Drugs and smuggling, illegal immigration and the refugee problem, cyber attacks and weapons of mass destruction also pose some threats to national security. In addition, the concept of fundamentalism as a threat to security was explained through FETÖ.Due to the power vacuum that emerged in the world after the Cold War, a new international environment was created with some instabilities and uncertainties, new threats and problems were experienced. Turkey took place in the midst of this troubled region due to the geopolitical situation. In 2002, Turkey in the Balkans as a result of the coming to power of the AK Party, the Caucasus and the Middle East have expanded their areas of interest and influence. However, these expansions have brought security risks and threat perceptions. advocating policies need watching a particularly liberal and soft power in foreign policy, domestic and foreign interventions have resulted in the elimination of threats to Turkey, it made it even more complicated and diversified. Especially after the Arab Spring, Turkey's changing and increasingly as a result of Turkey's foreign policy turned into a realist perspective has been left alone in the international arena. In order to compensate for this situation and to take place in the international system as a regional power, it sometimes resorted to a balance policy. Especially after COVID-19, it has started to improve relations that are already bad with humanitarian or public diplomacy by using soft power again.