Cinuçen Tanrıkorur bestelerinde makam kullanımı: Buselik, Kürdilihicazkar, Evcara ve Muhayyersünbüle örnekleri

Abstract

Bu çalışmada Türk Müziğinin önemli icracı ve bestekârlarından olan Cinuçen Tanrıkorur'un Buselik. Kürdilihicazkâr, Evcârâ, Muhayyersünbüle bestelerinden toplan 18 tanesi makamsal açıdan analiz edilerek bestecinin makamları kullanma biçimi anlaşılmaya çalışılmıştır. Analiz yöntemi olarak ezgisel hareketi temel alan makamsal ezgi çekirdekleri modeli kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, Bestecinin, buselik makamındaki eserleri kurgularken üç tip yapı kullandığı, Kürdilihicazkâr bestelerini üretirken rasta ve dügaha bağlı makam çekirdeklerinin akrabalık ilişkilerini gözeten bir yaklaşım sergilediği, Evcârâ bestelerinde yine rasta ve dügâha bağlı yapıları gözeten akrabalık ilişkisi üzerinden kurgulanmış ve geleneksel kaynaklarla irtibatlı nağmeler tasarladığı, Muhayyersünbüle makamında ise tarihsel kaynaklardan ve Arel nazariyesinden farklı olarak Zirgülelihicaz temelli çekirdekleri başlangıç, gelişme ve karar hareketleri açısından önemsediği bir anlayışla bestelediği saptanmıştır. Bestecinin, bestecilik özelliği olan alışılmadık perdeler üzerinde yaptığı geçkiler konusunun ise, büyük oranda icracılığında kullanmayı sıklıkla tercih ettiği müstahzen akort pozisyonlarından kaynaklandığı dikkati çekmektedir.Anahtar Kelimeler:Cinuçen Tanrıkorur, makam, Buselik, Kürdilihicazkâr, Evcârâ. Muhayyersünbüle, ezgi çekirdekleri, bestecilik.

In this study, 18 of the Buselik, Kürdilihicazkâr, Evcârâ, Muhayyersünbüle compositions of Cinuçen Tanrıkorur, one of the important performers and composers of Turkish Music, were analyzed in terms of makam and the way the composer used the makams was tried to be understood. The nucleic melodies model, which is based on the melodic movement, was used as the analysis method. As a result of the research, it has been determined that the composer used three types of structures while composing the works in Buselik makam, while producing the Kürdilihicazkar compositions, he displayed an approach that takes into account the kinship relations of the makam nuclei connected to the rast and dügâh, in Evcârâ compositions, he designed tunes connected with traditional sources, which were constructed on the basis of the kinship relationship again taking into account the structures related to the rast and dügâh, and in Muhayyersünbüle makam, he composed Zirgülelihicaz-based nuclei with an understanding that he cared about in terms of beginning, development and decision movements, unlike historical sources and Arel theory. It is worth noting that the subject of the transitions made by the composer on the unusual pitches, which is a composition feature, is largely due to the müstahsen tuning positions, which he frequently prefers to use in his performance.Keywords:Cinuçen Tanrıkorur, Makam, Buselik, Kürdilihicazkâr, Evcârâ, Muhayyersünbüle, Nucleic Melodies, Composition