Bizans dünyasında Mecdelli Meryem ve tasvirleri

Abstract

Tarih ve dinler içinde kadının varlığı, yeri ve rolü, uzun yıllardır tartışılan ve araştırılan bir konudur. Günümüze ulaşabilen belge ve aktarılan bilgiler ışığında, Bizans kültüründe ve sanatında da `kadının yeri` üzerine incelemelerde bulunup araştırmak önem arz etmektedir. Söz konusu bilgi ve belgelerde, kültür ve sanat tarihi kapsamında değerlendirilebilecek bazı kadınlar ve kadın figürlerinin öne çıktığı görülür. Bu tezde, çok tanrılı ve tek tanrılı dinlerde kadının toplum içindeki rolü tartışılarak, Hıristiyanlık için önemli bir kadın olan Mecdelli Meryem'in Kanonik ve Apokrif İnciller'de kendine nasıl yer bulduğu detaylı olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Tarihsel bir kişilik olan Mecdelli Meryem'in, İnciller'de hem nereli olduğunun hem de isminin belirtilmesi sebebiyle önemli kadınlardan biri olduğu anlaşılmaktadır. Katolik Hıristiyanlığı ile Ortodoks Hıristiyanlığı'nda Mecdelli Meryem'e atfedilen farklı özellikler olduğu görülmüştür. Bizans'ta Mecdelli Meryem anlatılarının, Katolik Batı Hıristiyanlığı'ndan daha geç döneme tarihlendirildiği ve anlatıların farklılaştığı görülür. Bizans'ta Mecdelli Meryem ile ilgili bulunan en erken tarihli bilginin VII. Yüzyıla tarihlendirildiği düşünülmektedir. Mecdelli Meryem'in İnciller'de yer alan anlatılarına göre; erken, orta ve geç Bizans döneminden günümüze ulaşmış, tespit edilebilen farklı malzemeler üzerindeki tasvirleri incelenmiştir. Elde edilen veriler, kadın araştırmaları ve sanat tarihinde kadın figürlerinin yeri dikkate alınarak değerlendirilmiştir.

The existence, place and role of women in history and religions is a subject that has been discussed and researched for many years. In the light of documents and information that have survived to the present day, it is important to examine and research on the `place of women` in Byzantine culture and art. In the aforementioned information and documents, it is seen that some women and female figures that can be evaluated within the scope of culture and art history stand out. In this thesis, the role of women in society in polytheistic and monotheistic religions has been discussed and it has been tried to explain in detail how Mary Magdalene, an important woman for Christianity, found herself in the Canonical and Apocrypha Gospels. It is understood that Mary Magdalene, who is a historical personality, is one of the important women because both her indication of where she is from and her name in the Gospels. It has been seen that there are different features attributed to Mary Magdalene in Catholic Christianity and Orthodox Christianity. It is seen that the Mary Magdalene narratives in Byzantium are dated to a later period than the Catholic Western Christianity and the narratives differ. It is thought that the earliest information about Mary Magdalene in Byzantium is dated to the 7th century. According to the narratives of Mary Magdalene in the Gospels; The depictions on different materials that have survived from the early, middle and late Byzantine periods were examined. The data obtained were evaluated by considering the women's studies and the place of female figures in the history of art.