Rivayetler bağlamında kıraatü'n-Nebi

Abstract

Klasik kaynaklarda sıkça kullanılan kıraatü'n-nebi terkibi, Hz. Peygamber'in Kur'ân okuyuşuna dair hususları ihtiva etmektedir. Her ne kadar terkip, bu şekilde mutlak olarak ifade edilse de kıraatü'n-nebi'nin kavramsal boyutu ve sınırları net olarak ortaya konulmuş değildir. Konuya kaynaklık eden rivayetlerin bir kısmı doğrudan Kur'ân kıraati, bir kısmı da kıraat ihtilafları ile alakalıdır. Kıraatü'n-nebi hakkında akademik bir çalışmanın olmaması ve meselenin İslâm ilim tarihindeki göz ardı edilemeyecek yeri, konunun doktora düzeyinde çalışılmasını gerekli kılmaktadır. Çalışma, giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Girişte araştırmanın amacı ve kapsamı, kaynakları ve yönteminden bahsedildikten sonra dil ve nakil bağlamında kıraat ilmi başlığı altında kıraat ilminin kavramsal çerçevesi çizilmiştir. Mâhiyet ve keyfiyet açısından kıraatü'n-nebi adını taşıyan birinci bölümde, öncesinde mâhiyet, tarihi süreç ve kaynakları itibariyle kıraatü'n-nebi ele alınmış, sonrasında Hz. Peygamber'in Kur'ân okuma keyfiyeti ile ilgili olan rivayetler incelenmiş ve `Peygamberimiz, Kur'ân'ı nasıl okurdu? sorusunun cevabı aranmıştır. İkinci bölümde ise telaffuz ihtilafları, kıraat-i aşere'ye muvafık olması, şâz kıraatler arasında yer alması, usûlî ihtilaflar içermesi ve diğer hususlar olmak üzere dört alt başlık altında incelenmiş ve kıraat ihtilaflarını ihtiva eden kıraatü'n-nebi rivayetleri sıhhat, kıraat ve anlama etkisi açısından değerlendirmeye tabi tutulmuştur.Görüldüğü kadarıyla kıraatü'n-nebi kavramı, çoğu zaman kıraat ihtilafları bağlamında kullanılmaktadır. Ancak bu kullanımlar, bir kıraat çeşidi olarak değil Hz. Peygamber'den kıraate dair nakledilen hususları da ihtiva etmektedir. İlgili rivayetlerin bir kısmı sahih olmakla birlikte bir kısmının teknik olarak senedinde ya da zaptında sorunlar gözlenmektedir. Ayrıca kıraatü'n-nebi rivayetleri, kıraatlerin nakil sistematiği dışındaki yöntemlerle nakledildiği için sahih ya da şâz kıraatler açısından tek başına delil niteliği taşımamaktadır. Her halükârda Hz. Peygamber'e nispet edilen bu tür kıraatler, bazen sahih bazen şâz kıraatlere tekabül de edebilmektedir.

The qira'atu nabi, which is frequently used in classical sources, contains issues related to Hz. Muhammad's (pbuh) recitation of the Qur'an. Although the composition is expressed as absolute in this way, the conceptual dimension and limits of qiraat al-nabi have not been revealed. Some of the narrations that are the source of the subject are directly related to the Qur'anic recitation and some are related to the recitation conflicts. The fact that there is no academic study about Kıraatü'n-nebi and the place of the issue in the history of Islamic science, which cannot be ignored, necessitates the study of the subject at the doctoral level.The study consists of an introduction and three chapters. In the introduction, the effect of Arabic on the formation of recitations and the problems in the transmission process of qira'ats were discussed. In the first chapter, the conceptual framework and sources of the qira'atu nabi were tried to be determined. In the second part, the narrations about the Prophet's (pbuh) reading of the Qur'an were discussed and the answer to the question `How did our Prophet (pbuh) recite the Qur'an?` was sought. In the third part, the narrations of qira'atu nabi, which contain the recitation conflicts, were evaluated in terms of their soundness, recitation and understanding effect.Qira'atu nabi is often used in the context of recitation disputes. These uses are not as a type of recitation but include the matters conveyed from the Prophet (pbuh) about recitation. While some of the related narrations are authentic, problems have been identified in the deed or memorandum of some of them. In addition, qira'atu nabi narrations are not used as evidence for individual recitations since they are transmitted by methods other than the transmission system of recitations. In any case, such recitations attributed to the Prophet (pbuh) sometimes correspond to authentic (sahih) and sometimes to shādh.