Geleneksel Türk Halk Müziğinde bir tür: Gurbet havası

Abstract

Tür kavramı, ortak özelliklere sahip olguların bir araya gelmesi ile oluşmuş birlikteliğe işaret eder. Bu birliktelik, olgunun belli ölçütler aracılığı ile sınıflandırılmasına dayanır. Sınıflandırma sayesinde, olgunun konumu belirlenir ve irdelenebilir yapısı göz önüne serilir. Bu anlamda sınıflandırmanın anlamayı kolaylaştırdığı söylenebilir.Müzik fenomeni için pek çok sınıflandırma modeli geliştirilmiştir. Çünkü müziğin sınıflandırılması, onu anlama, performansa dönüştürme, aktarma ve öğretme gibi süreçleri kolaylaştırır.Anadolu'nun yerel müzik pratiklerinden olan gurbet havası, özgün içeriği ile pek çok kaynakta Türk halk müziği'nin alt türü olarak yer almıştır. Bu çalışma, gurbet havasının özgün içeriğini ortaya koymayı ve Türk halk müziğinin bir alt türü olarak değerlendirilmesini sağlayan dinamiklerini irdelemeyi amaçlamıştır.Bu çalışmada, ilgili alan yazının taranması ve yazılı, işitsel, görsel kaynaklar üzerinde gerçekleştirilen içerik analizi yoluyla, betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Ayrıca Burdur il merkezi ile Tefenni ve Gölhisar ilçelerinde mahalli icracılarla yarı yapılandırılmış alan araştırması görüşmeleri gerçekleştirilmiştir.Gurbet havası, şiir içeriği ve müziksel bir kompozisyon ile inşa olur. Çalışmamızın bulguları göstermiştir ki, gurbet havası olarak seslendirilen şiirler büyük oranda anonimdirler, ancak şiir üretimi halen devam etmektedir. Bu da bize sayılarının artmakta olduğunu gösterir. Bu şiirlerin seslendirildiği müziksel kompozisyonlar ise geleneğin ürünüdürler, anonimdirler ve de sayıları bellidir. Çoğu zaman seslendiricinin insiyatifi ile gurbet havasının şiir ve müzik içerikleri değişkenlik gösterir. Bu bağlamda gurbet havasının yeniden üretimi süreçleri dinamiktir ve bir tercihler sistemine işaret eder. Ancak tercihler sistemine dahil olmayarak, yer aldıkları her performansta değişmez müzik ve şiir içerikleri ile seslendirilen gurbet havaları da vardır.Gurbet havası, kendine has müziksel kompozisyonları ve bu kompozisyonları seslendirme üslupları ile de bir Türk halk müziği türüdür.

The concept of genre refers to the togetherness formed by the combination of facts that have common characteristics. This togetherness is based on the classification of the fact using certain criteria. By means of classification, the location of the fact is determined and its structure that can be examined is revealed. In this sense, it can be said that the classification makes it easier to understand.Many classification models have been developed for the music phenomenon. Since classifying music facilitates processes such as understanding it, turning it into performance, transferring and teaching it.One of the local music practices of Anatolia gurbet havası, has been included as a sub-genre of Turkish folk music in many sources with its original content. This thesis, aims to reveal the original content of the gurbet havası and to examine the dynamics that enable it to be evaluated as a sub-genre of Turkish folk music.In this thesis, descriptive scanning model was used by scanning the related literature and content analysis performed on written, audio and visual sources. In addition, semi-structured fieldwork interviews were conducted with local performers in the city center of Burdur and Tefenni and Gölhisar districts.Gurbet havası consists of poetry content and a musical composition. The outcomes of this study show that the poems that are voiced as gurbet havası are mostly anonymous, but poetry production still continues. This shows us that is increasing. The musical compositions in which these poems are performed are the product of tradition, they are anonymous and their number is definite. Often, with the initiative of the local performer, the poetry or music contents of the grurbet havası can be changed. In this context, the reproduction processes of gurbet havası are dynamic and refers to a system of preferences. However, there are also gurbet havası that are outside of this system and are voiced with their music and poetry content that do not change in every performance they take place.Gurbet havası is a Turkish folk music genre with its unique musical compositions and style used while performing them.