Erken Arkaik Dönem'de Phokaia antik kentinin Akdeniz ve Karadeniz kıyılarındaki kolonizasyon faaliyetleri

Abstract

Günümüzde İzmir'in Eski Foça ilçesinde bulunan Phokaia Antik Kenti denizcilikteki becerisi sayesinde döneminde ün kazanmış ve antik kaynaklarda da bu yönü ile sıkça bahsedilen, denizci bir halk olarak karşımıza çıkmaktadır. Herodotos'a göre Yunanlılar arasında ilk defa 50 kürekli gemileriyle uzun deniz yolculuklarına çıkan halk da Phokaialılardır. Dönemin hem coğrafi hem de siyasi olaylarından dolayı denize yönelen bu kent, İspanya'dan Fransa'ya oradan İtalya'ya olmak üzere Anadolu'da Troas başta olmak üzere Karadeniz'e kadar uzanan bir ticaret ağı kurmayı başarmıştır. Bunun yanı sıra Mısır'da bulunan Naukratis kentinin de kurucuları arasında Herodotos'un Historiai adlı eserinde adı geçmektedir.Bu kadar önemli işler yapmış bir kentin bu alanına olan ilginin azlığı günümüzde bu bilgilerin çok az bilinmesine ve dahası eldeki bilgiler haricinde yeni bir veriye ulaşılmamasına yol açmıştır. Son yıllarda Phokaia'dan olmasa da kolonisi olduğu düşünülen Massalia, Hyele, Tartassos gibi kentlerde başlatılan düzenli kazılar sonucu hiç olmadığımız kadar Phokaia kolonizasyonu hakkında bilgiye sahip olduk. Ancak düğümü asıl çözecek kent daima kurucu kent olan Phokaia'dır. Burada yapılan kazıların kapsamı arttırılıp bu konu hakkında çalışmaların başlatılmasıyla inanıyorum ki bugüne kadar çok az bilgiye sahip olduğumuz bu konu, tamamen aydınlatılacaktır. Bu tezde özellikle koloni kentlerde yapılan son kazı çalışmalarında elde edilen bilgiler ışığında Phokaia kolonizasyonu hakkında bir fikir elde edilmesi amaçlanmış ve bu amaca da ulaşılmıştır.

The ancient city of Phokaia, which is located in Eski Foça district of İzmir today, gained fame in its period thanks to its skills in maritime and this aspect is frequently mentioned in ancient sources. According to Herodotos, the people who set out on long sea voyages with 50 oars for the first time among the Greeks were Phokaians. This city, which turned to the sea due to both geographical and political events of the period, has succeeded in establishing a trade network extending from Spain to France, and from there to Italy, to the Black Sea, especially Troas in Anatolia. Besides, his name is mentioned in Herodotos among the founders of the city of Naukratis in Egypt. The lack of interest in this area of a city that has done such important works has led to the fact that today this information is scarcely known and moreover, no new data other than the available information is available. As a result of regular excavations initiated in cities such as Massalia, Hyele, and Tartassos, which are thought to have colonies, although not from Phokaia, we have learned more about the colonization of Phokaia than ever before. However, the city that will actually solve the knot is Phokaia, the founder city. I believe that with the increase of the scope of the excavations carried out here and the initiation of studies on this subject, this subject, of which we have little information so far, will be fully illuminated. In this thesis, it is aimed to obtain an idea about Phocaean colonization in the light of the information obtained from the recent excavations especially in colonial cities and this aim has been achieved.