Gelenekselden dijitale sinemada görsel efekt kullanımının gelişimi ve sinemaya etkisi: 1929'dan 2018'e efekt kategorisinde Oscar ödüllü filmler örneği

Abstract

Geçmişten günümüze teknoloji aracılığıyla gelişimini sürdüren görsel efektler, filmin gerçekliğini ve inandırıcılığını yoğunlaştırırken, seyretme zevkini ve izleyici deneyimini de etkilemektedir. Bu açıdan sinemada kullanılan görsel efektlerin sinemasal anlam yaratmada, anlamı güçlendirmede ve gerçekliğin inşasında güçlü bir araç olduğu bir gerçektir. Bu nedenle bu tez çalışmasında gelenekselden dijitale değişen ve dönüşen görsel efektlerin tarihsel-teknolojik gelişimini incelemek ve bu gelişimin sinemasal anlam ile gerçeklik üzerindeki etkilerini sorgulayan bir araştırma geliştirmek amaçlanmıştır. Böylece görsel efektlerin, sinematografik anlama ve anlatıma nasıl bir katkısı olduğu, yıllara göre nasıl değiştiği, teknolojik gelişmelerle nasıl farklılaştığı, sinemasal gerçeklik üzerindeki etki ve işlevlerinin neler olduğu, sinemanın estetik yapısını nasıl etkilediği gibi konular ortaya çıkarılmış ve detaylı şekilde irdelenmiştir. Çalışmada 1929'dan 2019'a kadar Efekt kategorisinde Oscar ödülü kazanan 82adet film incelenmiştir. Analiz için oluşturulacak kategorilerin belirlenmesinde KristenWhissel'in (2014) 'efekt amblemi' tanımı ve yönteminden hareket edilmiştir ve filmler 6 kategori altında incelenmiştir: 1-Analogdan Dijitale Devasa Çokluklar/Kalabalıklar, 2-Değişim/Dönüşüm Geçiren Figürler, 3-Gerçekçi Yaratıklar, 4-Gerçekçi Mekanlar veya Hayat Bulan Tarihi Anlar, 5-Fizik Yasalarının Değişimi veya Fizik Yasalarına Medyan Okuma, 6-Doğal veya İnsan Kaynaklı Felaketler ve Yıkımlar.Kategoriler altında incelenen filmlerde görsel efektlerin diyalog ve karakterle etkileşime girerek anlatıyı desteklediği görülmüştür. Dahası görsel efektler, filmlerinanlatısında yer bulan kavram ve tematik endişeleri görsel olarak yoğunlaştırma kapasitesine sahiptir. Bu açıdan görsel efektler sadece bir ekran gösterisi değildir. Aksine görsel efektler anlatıyı yoğunlaştıran ve dramatik etkiyi arttıran vazgeçilmez bir unsurdur.Anahtar Sözcükler: Sinema, Görsel Efekt, Özel Efekt, Efekt Amblemi, Algısal Gerçekçilik

While visual effects, which continue to develop through technology from past to present, intensify the reality and believability of the film, they also affect the viewing pleasure and the audience experience. In this respect, it is a fact that the visual effects used in cinema are a powerful tool in creating cinematic meaning, reinforcing meaning, and constructing reality. For this reason, this thesis, it is aimed to examine the historical-technological development of effects that change and transform from traditional to digital and to develop research that questions the impacts of this development of the visual effects on cinematic meaning and reality. Thus, subjects such as how visual effects contribute to cinematographic understanding and expression, how they change according to years, how they differ with technological developments, their effects and functions on cinematic reality, and how they affect the aesthetic structure of cinema have been revealed and examined in detail.In the study, 82 films that won the Oscar award in the Effect category from 1929 to 2019 were examined. In determining the categories to be created for the analysis, used Kristen Whissel's (2014) definition and method of 'effects emblem' and the films examined under six categories: 1- Gigantic Multitudes/Crowds from Analog to Digital, 2- Change/Transforming Figures, 3- Realistic Creatures, 4- Realistic Spaces or Historical Moments That Come to Life, 5-Changes of Physics Laws or Challenge To Laws of Physics, 6-Natural or Human-made Disasters and Destructions.In the films examined under these categories, it was seen that the visual effects supported the narrative by interacting with the dialogue and character. Moreover, visual effects have the capacity to visually intensify the conceptual and thematic concerns found in the narrative of the films. In this respect, visual effects are not just a screen show. On the contrary, they are indispensable elements that intensify the narrative and increase the dramatic effect.Keywords: Cinema, Visual Effects, Special Effects, Effect Emblem, Perceptual Realism