Persepolis'te Yunan izleri

Abstract

MÖ 550-330 yılları arasında Pers İmparatorluğu Asya'nın egemeni olmuştur. Med imparatorluğuna karşı yaşanılan savaşı kazanarak, MÖ 550 yılında II. Kyros Pers devletini resmen kurmuş ve hükümdarlığını halka kabul ettirmiştir. Pers İmparatorluğu'nun ilk hükümdarı II. Kyros'tur. Güçlü bir yönetime sahip olmak için, güçlü bir ordu sistemi kurarak, Pers sınırlarını genişletmeyi amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda Anadolu'yu da içerisine alan büyük bir coğrafyaya hâkim olmayı başarmıştır. II. Kyros'un ölümünden sonra başa oğlu II. Kambyses geçmiş, ancak çıkan bir isyanı bastırmak üzere sefere çıktığı Mısır'dan dönerken hayatını yitirmiştir. Çıkan isyanı bastıran I. Dareios, Kyros'un yolunda imparatorluk topraklarını genişletmeye devam etmiştir. Bu sayede birçok ülkeyi hakimiyeti altına almış ve imparatorluğunu zenginleştirmiştir. Pers İmparatorları tarafından Pasargade, Susa gibi farklı merkezleri başkent olarak kullanmasına karşın, MÖ 522-486 yılları arasında imparatorluk yapan I. Dareios, Perslerin yeni başkenti olarak seçtiği Persepolis'in inşasına başlamıştır. Oldukça büyük bir alanı kaplayan Persepolis, Kserkses ve Artakserkses dönemlerinde de inşasına devam edildiği bilinmektedir. Antik kaynaklardan Herodotos, Persepolis'in inşasında Perslerin hakimiyeti altında bulunan topraklardan çeşitli malzemelerin getirildiği ve ustaların çalıştırıldığı yolunda bilgiler aktarmaktadır. Bunun yanı sıra önemli heykeltıraşlık eserleriyle -özellikle kabartmalarıyla- bilinen Persepolis antik kentinde yapılan arkeolojik araştırmalar sonucunda ele geçirilen buluntular dikkate alındığında, imparatorluğun diğer uygarlıklarla olan ilişkileri dikkat çekmektedir. Özellikle tarih boyunca birbirleri ile sürekli bir rekabet halinde oldukları bilinen Pers ve Yunan uygarlıklarının sanatsal yönden birbirlerinden etkilendikleri görülmektedir. Bu bağlamda bu tez çalışmasında Yunan sanatçı ve zanaatçıların Persepolis Antik Kenti'ne etkileri incelenmeye çalışılmıştır.

The Persian Empire ruled Asia between 550-330 BC. In 550 BC, Cyrus II officially established the Persian state and convinced the people to accept his sovereignty by winning the war against the Median Empire. Cyrus II was the first ruler of the Persian Empire. He aimed to expand Persian borders by developing a strong army system in order to have a strong government. For this aim, he managed to dominate a large geographic area including Anatolia. After Cyrus II's death, his son Cambyses II took over, but he died while returning from Egypt, where he had gone on an expedition to suppress a rebellion. Dareios I, who suppressed the rebellion, continued to expand the imperial territory on the path of Cyrus. In this way, he subjugated many countries and enriched his empire. Although the Persian Emperors used different centers such as Pasargadae and Susa as the capital, Dareios I, who was the emperor between 522-486 BC, started the construction of Persepolis, which was chosen as the new capital of the Persians. It is known that Persepolis, which covers a very large area, continued to be built during the reigns of Xerxes and Artaxerxes. According to Herodotus, an ancient source, various materials were brought from the Persian-ruled territories, and craftsmen were employed in the construction of Persepolis. Furthermore, the empire's relations with other civilizations are emphasized by the findings obtained as a result of archaeological research in the ancient city of Persepolis, which is known for its significant sculptural works, especially its relief works. Especially Persian and Greek civilizations, which are known to have been in constant competition with each other throughout history, were influenced artistically by each other. In this context, this thesis aims to examine the impact of Greek artists and craftsmen on the Ancient City of Persepolis.