2003 sonrası Afganistan'da kadın hakları ve anayasal düzeni

Abstract

Afganistan, Orta Asya'da denize kıyısı olmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin stratejik konumu ve doğal kaynakları, uluslararası ve bölgesel güçlerin rekabeti bağlamında hassas bir duruma işaret etmektedir. Zaman zaman uluslararası ve bölgesel güçler veya yıllardır devam eden istikrarsızlık, güvensizlik ve iç kargaşa Afganistan halkını özellikle de kadınları sosyal ve siyasi alanda etkilemiştir. Bu nedenle ülkede hiçbir zaman kadınlara istikrarlı bir hak ve özgürlük tanınmamıştır. Tam aksine kadınlara tanılan haklar, tamamen yönetimi elinde bulunduran kişilerin kültür ve eğitim seviyesi veya kadınlara bakış açısından dolayı kimi zaman yok denecek seviyede azdır. Yine Afgan kadınları okula gidememek, küçük yaşta evlendirilmek, burka giymek ve pek çok şiddet türü ile karşı karşıyadır. Afgan kadınları 1996 ve 2001 yıllar arası Taliban örgütü döneminde kesin karar alınarak toplumsal ortamdam tamamen uzaklaştırılmıştır. 2001 yılında ise Taliban döneminin sona ermesi ile ülkede yeniden bir demokratikleşme süreci başlamıştır. Bu süreç içinde özellikle kadınlar için kamu ve özel alanlarda önemli gelişmeler yaşanmıştır. Çalışma Afgan kadınlarının Kanuni Esasıdaki (Anayasa) yeri, sosyal, siyasal, kamu ve özel alandaki temel sorunlardan, ihtiyaçlardan bahsederek, devlet kurumlarında çalışan kadınların tecrübelerinden, hayat hikayelerinden yararlanarak onların sözlü anlatılarına yer vermiştir. Bu çerçevede Afgan kadınlarının toplumdaki statüsü, eğitim, sağlık ve kadına yönelik şiddet gibi konular ele alınmıştır. Bu tez Afgan kadınlarının 2003 sonrası günümüze kadar olan hedefleri, sorunları, başarıları ve Kanuni Esasi (Anayasa) ve toplumdaki statüsünü araştıracaktır. Afgan kadınların hak ve siyasi katılım için son kırk yıl boyunca nasıl mücadele ettiklerini açıklayacaktır. Yine bu çalışmada dünya ülkelerinin Afgan kadın haklarının güçlendirilmesi ve kalkınmasındaki aldıkları rolünü ortaya koyacaktır.Anahtar Kelimeler: Afganistan'da Kadın Hakları, Siyasete Katılımı, Hedefleri, Sorunları ve Başarıları

Afghanistan is a landlocked country in Central Asia. The country's strategic location and natural resources make it vulnerable in the context of competition between international and regional powers. From time to time, international and regional powers or years of instability, insecurity and internal turmoil have affected the people of Afghanistan, especially women, in the social and political arena. For this reason, women have never been given a stable right and freedom in the country. On the contrary, due to the culture and education level or the perspective of women, few rights and freedoms were given to women by those who are in full control of the rights granted to women. Again, regarding Afghan women, they cannot go to school, get married at a young age, wear the Burqa and face many forms of violence. Afghan women were completely removed from the social environment by taking a final decision during the period of the Taliban organization between 1996 and 2001. In 2001, with the end of the Taliban era, a democratization process started again in the country. In this process, important developments have been experienced in public and private fields, especially for women. The study includes the place of Afghan women in the Legal Basis (Constitution), the basic problems and needs in social, political, public and private areas, and their oral narratives by making use of the experiences and life stories of women working in state institutions. In this context, issues such as the status of Afghan women in society, education, health and violence against women were mentioned. This thesis will examine the goals, problems, achievements and status of Afghan women after 2003 until today. It will explain how Afghan women have struggled for rights and political participation over the last four decades. Again, in this study, the role of the world countries in the strengthening and development of Afghan women's rights will be revealed.Keywords: Participation in Politics, Goals, Problems and Achievements, Women's Rights in Afghanistan