Kuşak yol projesinin İran dış politikasına etkileri

Abstract

Tarihi ipek yol yolunda İran'ın Coğrafi önemi yeni sera jeopolitik ve jeo-stratejik konumuyla kadim İpek yolunun çıkış tarihçesi ile beraber projenin zaman zaman farklı nedenlerde raflara kaldırsa da Sovyet Birliğin dağılmasıyla birlikte yeniden kuşak yol projesi güzergâhlarına ana ülkelerini içirişine İran'ın konumunu da yer almaktadır. Dolaysıyla ipek yolunun ticareti doğudan batıya, batıdan doğuya kültür sanat, baharatların yeni sıra farklı dönemlerde çeşitle hastalıkların yayılmasına sebep olmuştur. Öte yenden 21. Yüzyılın ilk çeyreği kuşak yol projesi yaygınlaşmasıyla birlikte İran'ın dış politikası bölgede siyası, ekonomik açısında yarattığı hâkimiyet mücadelesi proje kapsamında İran kendine yeni ortak stratejik aramaktadır. İran'ın kuşak yol projesinin özerindeki politikasına özel coğrafi konumuna rağmen yeni sıra bul enerji zenginlik doğal kaynaklar sahip petrol ve doğalgaz rezervleri olmasıdır. Kuşak yol projesi ilk kez Çin Devlet Başkanı Xi Jinping tarafında 2013 yılında Orta Asya gezisi sırasında ortaya attığı öte yenden İran'ın batı Asya'da ayrıca yeni kuşak projesi için özel bir coğrafi ve iletişim konumuna sahiptir. Kuşak yol projesinde İran'ın coğrafi konumu kara ve deniz alanında kuzey-güney ekseninde birbirine bağlar ve Avrupa, Asya ve Okyanusya kıtaları, özellikle Güney ve Güneydoğu Asya. İran, Avrupa, Asya ve Afrika'nın üç kıtasının toprak köprüsü olarak kabul edilen bir transit kara ülkesidir. Kafkasya, Anadolu, Karadeniz ve Avrupa'nın kuzeybatı tarafından, kuzey ve kuzeydoğudan Hazar Denizi ve Orta Asya'ya, güney ve güney doğudan Umman Denizi, Hint Okyanusu ve Hint kıtasına, güneybatıdan ise Orta Doğu ve Kuzey Afrika'ya kadar bağlanmaktadır.Anahtar Kelimeleri: Hegemonya Mücadelesi, İpek Yolu Projesi, İran Dış politikası, Kuşak Yol Politikası, Yenidünya Düzeni

The Iranian geographical importance as well as its geopolitical and geostrategic position has given way to play significant role in historical Silk Road Project. Within its historical development process, the project, it has been put aside from time to time for different reasons, come to the international agenda aftermath of the dissolution of the Soviet Union and Iran retaken its place in updated project. The project which had commercial character the beginning and transformed into the political one provided the widespread of cultural interaction between the East and West on one hand, led to the spread of diseases even pandemics on the other hand. Accordingly, this project at the first quarter of the 21th century the project became a means of breathing for Iran which was under the pressure of American financial embargo and the political blockade and isolation imposed by the international community. The main parameters which made Iran stronger in this project are the rich resources of oil and natural gas reserves of Iran and its private relations with China and Russia. In this context, this project, named firstly Silk Road (2013), later One Belt One Belt (2014) and eventually Belt and Road (2017), has been declared firstly by the President of China, Xi Jinping, in 2013 during the official trip arranged towards the Central Asia. Since this declaration China who began defining itself as the global or hegemon power by forming regional alliances and by enchaining the strategic ports and lands initiated a debate seeking a new world order. In this context, Iran as a transit national territory of the West Asia gained a geostrategic and geopolitical importance in respect of its function to connect the European, Asian and African continents each other. From this point of reality, our thesis aims to demonstrate the influences of the Belt and Road Project over the Iranian foreign policy in different dimensions.Keywords: Struggle For Hegemony, Belt Road Project, Iranian Foreign Policy, Silk Road Project, New World Order