Türkiye'de risk yönetimi ve türev araç kullanımı BİST 30 araştırması

Abstract

Risk, firmaların faaliyet gösterdiği süreç boyunca karşılaştıkları bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünya düzeninde yaşanan hızlı değişimlerin neticesinde ortaya çıkan yeni ekonomik koşullar, firmaları farklı boyutlarda risklere maruz bırakmaktadır. Firmalar yeni ekonomik düzen içerisinde maruz kaldıkları riskleri önceden tahmin ederek azaltmak ya da ortadan kaldırmak amacıyla risk yönetimlerini doğru bir şekilde gerçekleştirmek durumundadırlar.Risk yönetimi, riskin doğru bir şekilde tespit edilmesi sonucunda doğacak zararları en aza indirmek ya da ortadan kaldırmak, kimi zamanda fırsata çevirmektir. Firmaların ve bireysel yatırımcıların riskten korunmak adına başvurdukları araçların başında türev yatırım araçlar yer almaktadır. Türev ürünler, değeri başka bir menkul varlığın değeri üzerinden hesaplanmaktadır. Türev ürünlerin işlem gördüğü piyasalar ise türev piyasalar olarak adlandırılmaktadır.Çalışmanın ilk bölümünde, risk ve finansal risk kavramı tanımlanmıştır. Risk sistematik ve sistematik olmayan risk olarak bölümlere ayrıştırılmıştır. Sistematik ve sistematik olmayan riskler tanımlandıktan sonra sıklıkla kullanılan riskten korunma yöntemleri anlatılmıştır.Çalışmanın ikinci bölümünde, türev piyasalar ve türev yatırım araçları kavramsal çerçevesi oluşturulmuş ve türev yatırım araç kullanım amaçları açıklanmıştır. Türev yatırım araçları detaylı bir şekilde açıklanmış ve sonrasında türev yatırım araçların tarihçesi ve güncel durumu ortaya konmuştur. Üçüncü bölümde ise çalışmanın uygulaması yer almaktadır. Uygulama bölümünde araştırmanın amacı, araştırma yöntemi, araştırma verileri paylaşıldıktan sonra 2017 ve 2018 yılı içerisinde BİST 30 Endeksi'nde yer alan firmaların finansal tablolarından elde edilen maruz kalınan riskler ortaya konmuştur. Sonrasında mali tablo görünümleri, firmaların karlılık göstergeleri ve ilgili dönemlerde türev yatırım araç kullanım düzeyleri belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Türev Yatırım Araçları, Risk ve Türleri, Borsa İstanbul, VİOP

Daha sonra doRisk emerges as a phenomenon that companies encounter throughout their operations. New economic conditions emerging as a result of rapid changes in the world order expose companies to risks of different dimensions. Firms have to perform their risk management correctly in order to reduce or eliminate the risks they are exposed to in the new economic order by predicting.Risk management is to minimize or eliminate the damages that may arise as a result of the correct detection of the risk and sometimes turn it into opportunity. Derivative investment instruments are at the top of the list of instruments used by companies and individual investors to hedge against risks. Derivative products are calculated over the value of another security asset. Markets in which derivative products are traded are called derivatives markets.In the first part of the study, the concept of risk and financial risk is defined. Risk is divided into systematic and unsystematic risk. After defining systematic and unsystematic risks, frequently used hedging methods are explained.In the second part of the study, the conceptual framework of derivative markets and derivative investment instruments has been established and the purposes of using derivative investment instruments are explained. The derivative investment instruments are explained in detail, and then the history and current status of derivative investment instruments are presented.In the third part, the application of the study is included. In the application part, after sharing the purpose of the research, the research method and the research data, the risks exposed to the financial statements of the companies included in the BIST30 Index in 2017 and 2018 are presented. Subsequently, the financial statement views, the profitability indicators of the companies and the derivative investment instrument usage levels in the relevant periods were determined.Keywords: Derivative Investment Instruments, Risk and Types