Türkiye'de ekonomik küreselleşmenin bölgesel analizi

Abstract

Dünyada yaşanan küreselleşme süreci kendisini siyasi, kültürel, teknolojik veekonomik alanda farklı derecelerde göstermektedir. Özellikle ekonomik küreselleşmegerek ülke gerekse ülke altı bölgelerin ekonomik yapısı üzerinde dönüştürücü bir roloynamaktadır. Bu süreçte küreselleşmeden kazançlı çıkan bölgeler olduğu gibi bazıbölgeler de ekonomik küreselleşmeden olumsuz etkilenebilmektedir. Bu durum bölgeseleşitsizlik problemleri olan ülkeler için dikkatle incelenmesi gereken bir konudur.Buradan hareketle, bu çalışmada Türkiye'de ekonomik küreselleşmenin bölgesel açıdanincelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın analiz kısmında ekonomik küreselleşmeningöstergeleri olarak literatür de yaygın bir şekilde kullanılan Ticari Açıklık Oranı veDoğrudan Yabancı Yatırımlar verileri kullanılmıştır. Bunların yanında ilgili döneme aitgelir düzeyinin görülmesi için Kişi Başına Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (GSYH) vebölgelerin küreselleşmesine katkıda bulunması sebebiyle Gelen Turist Sayısı verisi deanalize dâhil edilmiştir. Söz konusu değişkenler 2010-2020 dönemi için Türkiye 81 ildüzeyinde temin edilmiştir. İncelenen veriler Keşfedici Mekânsal Veri Analizi (ESDA)yöntemi ile analiz edilmiştir. Yapılan mekânsal veri analizi ile değişkenlerin bölgelerarasında mekânsal otokorelasyon oluşturup oluşturmadığı incelenmiştir. Gelen TuristSayısı değişkenlerinde mekânsal otokorelasyon bulunamaz iken, Ticari Açıklık Oranıve Kişi Başına Gayri Safi Yurtiçi Hasıla verilerinde pozitif mekânsal otokorelasyontespit edilmiştir. Doğrudan Yabacı Yatırım verilerinde ise mekânsal otokoreasyonincelenen yıllar arasında değişkenlik göstermekte olup 2010-2020 ortalaması için isepozitif mekânsal otokorelasyon söz konusudur. Buna ek olarak, söz konusudeğişkenlerde hangi illerin mekânsal olarak etkileşimde olduklarını tespit etmek içinLISA analizi yapılarak mekânsal kümelenmeler tespit edilmiştir.

The globalization process in the world manifests itself in different degrees inthe political, cultural, technological and economic fields. In particular, economicglobalization plays a transformative role on the economic structure of both the countryand the sub-national regions. In this process, while there are regions that gain fromglobalization, some regions may also be adversely affected by economic globalization.This is an issue that needs to be carefully examined for countries with regionalinequality problems. From this point of view, in this study, it is aimed to examine theeconomic globalization in Turkey from a regional perspective. Trade Openness Rateand Foreign Direct Investments data, which are widely used in the literature, are used asindicators of economic globalization in the analysis. In addition, to see the income levelof the relevant period the Gross Domestic Product (GDP) per Capita and due to itscontribution to the globalization of the regions the Number of Incoming Tourists arealso included in the analysis. The variables are provided at the level of 81 provinces ofTurkey for the period of 2010-2020. The data is analyzed with the Exploratory SpatialData Analysis (ESDA) method. With the spatial data analysis, it is examined whetherthe variables create spatial autocorrelation between the regions. While spatialautocorrelation could not be found in the Number of Incoming Tourists variables,positive spatial autocorrelation is found in the Trade Openness Rate and GDP PerCapita data. In terms of Direct Foreign Investment data, the spatial autocorrelationvaries between the years examined, however there is a positive spatial autocorrelationfor the 2010-2020 average. In addition, spatial clusters are determined by LISA analysisto determine spatial interaction of provinces.