Akak belgeleri (Aktı, Sobranniye Kavkazskoyu Arheografiçeskoyu Kommissiyeyu) ışığında Çarlık Rusya'sının İtil Kalmuklarını kolonileştirme siyaseti (1800-1812)

Abstract

XVI. yüzyıldan itibaren Çarlık Rusyası'nın dış politika konularından birisi güneysınırlarının gözetilmesi ve burada yaşayan yerel halkların merkezi Rus hukuk sistemine dâhiledilmesiydi. Bu politikanın başarıya ulaşmasında 1630'da Cungarya'dan hareketle önce BatıSibirya'ya ardından İtil'in alt bölgelerine gelen Kalmuk boylarıyla Çarlık Rusyası arasındakiilişkiler de önemli bir rol oynadı. Bu nedenle Kalmuklar, Rusya'nın güney siyaseti ve bölgedekiKabardey, Nogay, Kazak ve diğer yerel halklar üzerindeki kolonileştirme politikalarının çözümekavuşturulması hususunda önemli bir yere sahiptiler. Bu durum XVII. yüzyılda Kalmukların,Rusya'ya gönüllü bağlılıkları ile gelişmiş ve Rusya'nın dış düşmanlarına karşı Kalmuklarınmuhafız vazifesi üstlenmeleri ile bölgede neredeyse özerk bir birim statüsüne sahip feodal birhanlık biçiminde etno-politik bir varlık olarak devam etmesi ile kuvvetlenmiştir.XVIII. yüzyıla gelindiğinde İtil'in aşağı bölgelerinde Rus kolonizasyonununyoğunlaşmasıyla bağlantılı olarak Kalmuklar da XIX. yüzyıl itibariyle yavaş yavaş Rusya'nın ortakbölgesel idari sistemine dâhil edilmeye başlandı. İşte bu tez ile AKAK, (Aktı, SobrannieKavkazkoyu Arheografiçeskoyu Kommissieyu) Belgeleri ışığında XIX. yüzyılın ilk çeyreğinde,Kalmukların Astrahan valisi yönetiminde Rusya'ya bağlanması, onların Dışişleri Kollegiumuaracılığıyla Rus hukuk sistemine dâhil edilmesi ve yine onlar üzerinde yapılan idari reformlargerçekleştirilirken Çarlık Rusyası'nın bölgede izlediği siyasi, sosyo-ekonomik ve demografikpolitikalar incelenmeye çalışıldı.Anahtar Kelimeler: Çarlık Rusyası, Kalmuklar, Kolonizasyon, Reformlar

From the 16th century onwards, one of the foreign policy issues of Tsarist Russia was theobservance of the southern borders and the inclusion of local peoples in the central Russian legalsystem. The relations between Tsarist Russia and Kalmyk tribes, who moved from Dzungaria in1630 to Western Siberia and then to the lower regions of Idil (Volga), also played an importantrole in the success of this policy. For this reason, the Kalmyks had an important place in Russia'ssouthern policy and in resolving the colonization policies of Kabardino, Nogai, Kazakh and otherlocal peoples in the region. This situation was strengthened in the 17th century by the Kalmyksvoluntary devotion to Russia and the fact that the Kalmyks assumed the duty of guard againstRussia's external enemies and continued as an ethno-political entity in the form of a feudal khanatewith an almost autonomous unit status in the region.In the 18th century, in connection with the intensification of Russian colonization in thelower regions of Idil (Volga), the Kalmyks were gradually included in the common regionaladministrative system of Russia as of the 19th century. Here, in the light of this thesis and AKAK,(Aktı, Sobrannie Kavkazkoyu Arheografiçeskoyu Kommissieyu) Documents, In the first quarterof the 19th century, the connection of the Kalmyks to Russia under the governor of Astrakhan,their inclusion in the Russian legal system through the Foreign Affairs Collegium, theadministrative reforms made on them and the political, socio-economic and demographic policiesof the Tsarist Russia in the region were examined.Keywords: Tsarist Russia, Kalmyks, Colonization, Reforms