Lehçe-i Osmani'de fiiller

Abstract

Dil, duygu ve düşüncelerin ifade edilmesini sağlayan, temeli bilinmeyen zamanlarda atılmış, kendine has kuralları olan, sosyal bir araçtır. Dilin şekillenmesinde yer şekilleri, iklim ve daha birçok faktör bulunmaktadır. Dil insandan ayrı düşünülemez. İnsan, dilin çeşitli fonksiyonlarını öğrenip dili sistematik bir hale getirmiştir.Dil, bir kültür aktarım aracıdır. Toplumlar kendi gelenek ve göreneklerini dil aracığıyla bugüne kadar taşımayı başarmıştır. Bu haraketliliğin içerisinde dilin en önemli parçasını şüphesiz fiiller oluşturmaktadır.Çalışmanın ana temasını `Lehçe-i Osmanî`de bulunan fiiller oluşturur. Lehçe-i Osmani'de bulunan fiil söz varlığının tespiti ve kapsamı ortaya konmuştur. Eserde bulunan fiillerin yapısı, kullanım biçimleri ve fonksiyonları hakkında bilgi verilmiş, bu bilgiler doğrultusunda fiillerin anlam ve önemi pekiştirilmiştir.Çalışmanın birinci bölümde kök fiilleri; ses sayısına göre ve ünlü ile ünsüz harflerine dikkat edilerek alfabetik olarak sınıflandırılmıştır. İkinci bölümde; isimden fiil yapan ekleri, üçüncü bölümde ise fiilden fiil yapan eklerini türemiş fiiller kategorisinde tasnif edip yapı ve fonksiyonları detaylı bir şekilde incelenmiştir. Devamında bu fiillerin anlamları verilmiş ve etimolojik tahlilleri yapılmıştır. İlgili fiiller çatıları bakımından uygun başlıklar altında değerlendirilmiştir. Son bölümde birleşik fiiller kuruluşları açısından ayrıştırılmış ve işlevleri bakımından tahlil edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Fiil, Etimoloji, Fiil Yapım Ekleri, Anlam

Language is social tool that allows emotions and thoughts to be expressed, laid in not known times, with its own rules. There are landforms, climate and many other factors in the shaping of the language. Language is not be separated from human beings. Human has learned the various functions of the language has made language systematic.Language is a means of cultural transmission. Societies have managed to carry their own traditions and customs through language up to now. Verbs are not doubtful the most important part of the language in this mobility.The main them of the study was the verbs in the `Lehçe-i Osmani`. The determination and scope of the verb vocabulary found in the `Lehçe-i Osmani` has been revealed. Information about the structure, usage and functions of the verbs in the work has been given, and the importance of the verbs has been confirmed once again in line with this information.Study of part in first, root verbs are classified according to the number of sounds and alphabetical paying attention to the vowels and consonants. Second part, affixes of making verbs from nouns are classified in the category of verbs derived from verbs. Third part, their structure and functions are examined in detail. After meanings of these verbs were given and their etymology analyzes were made. Related verbs are evaluated under appropriate titles in terms of their works. Last chapter, compound verbs are separated in terms of their organizations and analyzed in terms of their functions.Keywords: Verb, Etymology, Verb formation suffixes, Mean