İslâm borçlar hukukunda ihtiyat ilkesi

Abstract

Bu çalışmada, İslâm borçlar hukuku alanındaki birçok konuda söz konusu olan hak vesorumlulukların yerine getirilmesinde bu hak ve sorumlulukların ihtiyat prensibi ile bağlantısıele alınmaya çalışılmıştır.Şüphe ve belirsizlik olgusunun bulunduğu birçok konuda sıkça karşımıza çıkan ihtiyatkavramı, İslâm fıkıh literâtüründe müstakil bir delil olarak ele alınmamıştır. Ancak usûl-ufıkıh'taki sedd-i zerâyi, istihsan, hilâf gibi ferî delillerle ilişkisinin olduğu hatta kimi zamanonların yerine kullanıldığı gibi görüşler usûl âlimleri tarafından ileri sürülmüştür. Ziraliteratürde müstakil bir delil olarak ele alınmamasına rağmen böylesi önemli bir yere sahipolması ihtiyatın hem usulde hem de furû da kayda değer bir yerinin olduğunu göstermektedir.İhtiyatın Furû'u fıkıhta yoğun kullanımı ve ifade edildiği gibi bazı ferî deliller ile güçlüirtibatı, İslâm borçlar hukuku alanındaki borç alacak ilişkileri, akidler, muhayyerlikler gibiönemli mevzularda sıkça karşımıza çıkmaktadır. Özünde hak ve sorumluklardan oluşan İslâmborçlar hukuku'nda ihtiyat prensibi gerek tarafların korunması, garanti altına alınması gereksekarşılıklı yapılan akidler de bazen tek tarafın bazen her iki tarafın haklarının, mallarının yahutcanlarının korunmasını sağlamaktadır.Netice itibariyle İslâm hukukunun muamelât kapsamı çerçevesinde ele alınan borçlarhukuku, gündelik hayatta karşılaşılan sorunların yoğunluğu ve vazgeçilmez bir unsur olmasıbakımından önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle kamu düzeninin sağlanması, ihtiyaçlarınkarşılanması ve kişiler arasında adaletin sağlanması bakımından İslâm'ın tavsiye ettiğidengenin gözetilmesi borçlar hukukunun zeminini oluşturur. Dolayısıyla İslâm'ın diğer birçokkonuda olduğu gibi borçlar hukukundaki düzenlemeleri ve tavsiyeleri doğrultusunda ihtiyatınişlevselliği ve nerede nasıl kullanılması gerektiği konumuzun mevzuunu oluşturmaktadır.Anahtar Kelimeler: İhtiyat, Borçlar Hukuku, Akidler, Şüphe/Belirsizlik, Mükellef

In this study, the connection between the fulfillment of the rights and responsibilities inmany issues in the field of İslamic Law Of Obligations within the framework of theprecautionary principle has been discussed.The principle of discretion, which is frequently encountered in many issues where thereis doubt and uncertainty, has not been considered as an independent evidence in the Islamicfiqh literature. However, it has been arqued by the scholars of the method that it has a relationship withsome evidence such as sedd-i zeraysh, isthsan and caliphate, sometimes used insteadof them. The fact that it has such an ınportant place, although it is not considered as anindependent evidence in the literature, Shows that the discretion has a significant place both inthe method and in the branches.The intensive use of prudence in fiqh and its strong connection with some frivolousevidences, as expressed, are frequently encountered in important issues such as debt-debtrelations in the field of İslamic law of obligations, contracts, and imagination. In the Islamiclaw of obligations, which consists of rights and responsibilities in essence, the principle ofprecaution provides the protection and guarantee of the parties and the protection of the rights,property or lives of both parties, sometimes in matual contracts.As a consequence, the law of obligations, which is dealt with within the scope of İslamiclaw, has an important place in terms of the intensity of the problems encountered in daily lifeand being an indispensable element. Therefore, observing the balance recommended by İslamin terms of ensuring publıc order, meeting the needs and ensuring justice for individualsconstitutes the basis of the law of obligations. Hence, the functionality of the precaution andhow it shold be used in line with the regulations and recommendations of the law of obligationsas in many other subject of our subject.Keyworlds: Discretion, Law of Obligations, Constracts, Doubt /Uncertainty, Precaution, Taxpayer