18. yy Fransız düşüncesinde Diderot'nun yeri ve önemi

Abstract

Bu tezde, XVIII. yüzyıl Fransız Aydınlanma Felsefesi içerisinde yetişmiş oyun yazarı, sanat yönetmeni ve aynı zamanda filozof olan Denis Diderot'nun önemli düşünceleri ele alınmıştır. Fakat Aydınlanma dönemine ve Diderot'ya geçilmeden önce Ortaçağ, Rönesans Dönemi ve ve Yeniçağ Felsefeleri incelenmiştir. Sebebi ise Diderot'nun gelişmesinin alt yapısının önceki dönemlere önemli ölçüde bağlı olmasıdır. Bilgi birikimine bağlı olarak Diderot, toplumsal bir felsefi temele, tüm düşünce sistemini oturtmuştur. İnsanların bir bütün oluşturması gerektiğini ve özgürlüklerini bu bütünün yani toplumun çıkarlarını gözeterek yaşamaları gerektiğini savunmuştur. Editörlüğünü yaptığı ve kendisi de içerisine maddeler yazdığı Ansiklopedi'sini toplumunun her kesimine ulaştırmış ve toplumsal bir birlik oluşturmayı başarmıştır.Ansiklopedi başta olmak üzere eserleri, düşüncelerini yansıtmasından dolayı ayrı ayrı öneme sahip olan Diderot'nun varlık anlayışı deizme ve materyalizme dayanırken, bilgi kuramı sensualisttir. Ahlak ve politika anlayışını erdem ve mutluluk kavramı üzerine kurmuş olan Diderot, sanatını da ahlak anlayışı çerçevesinde şekillendirmiştir. Diğer düşünürlerden farklı olarak Denis Diderot farklı alanlardaki düşünceleri bir bütünlük içerisinde ele almayı başarmıştır. Onun düşünceleri belki bir Kant ya da Locke gibi çığır açıcı nitelikte değildir ama dönemini aşmış ve XX. yüzyıla kadar uzanarak birçok filozofa etki etmiştir. Diderot, aynı zamanda Fransız Devriminin başlamasında rol oynayan bir düşünürdür.Tezimiz, bu denli geniş bir bilgi birikimine sahip olan Denis Diderot'nun önemli fikirlerini bir araya toplamak ve Onun dönemi içerisinde fazla önemsenmemesine karşılık, aslında ne kadar değerli ve saygı duyulması gereken bir düşünür olduğunu açıklamak amacındadır.Anahtar Kelimeler: Aydınlanma, Denis Diderot, Ansiklopedi, Deizm, Materyalizm, Devrim

In my thesis, Medieval and New Age philosophies were examined before examining the thought of Denis Diderot, who was a playwright, art director and philosopher, who grew up in the 18th century French Enlightenment Philosophy. The reason is that the infrastructure of the development of Diderot is significantly dependent on previous periods.Depending on his knowledge, Diderot has placed his entire thought system on a social philosophical basis. He argued that people should form a whole and that they should live their freedom by considering the benefits of this whole called society. He delivered his Encyclopedia, which he edited and in which he wrote articles, to every segment of the society and succeeded in creating a social unity.While Diderot's, whose works especially encyclopedia are of particular importance because they reflect his thoughts, understanding of being is based on deism and materialism, his theory of knowledge is sensualist. Diderot, who built his understanding of morality and politics on the concept of virtue and happiness, shaped his art within the framework of morality. Unlike other thinkers, Denis Diderot has managed to deal with ideas in different fields in a unity. His thoughts may not be as epoch-making as Kant or Locke, but they have outgrown their time and have pioneered many philosophers dating back to the XX century.Our thesis aims to gather the important ideas of Denis Diderot, who has such a wide knowledge, and to explain how valuable and respected he was, despite the fact that he was not given much importance during his time.Keywords: Enlightenment, Denis Diderot, Encyclopedia, Deism, Materialism, Revolution