Korkuteli-Kayabaş ile Çıvgalar yerleşimleri mezar ve kabartmaları

Abstract

Antik dönemden itibaren hemen bütün kültürlerde mezar yapıları üzerinde, mezar sahibinin kimliğini, özelliklerini, mesleğini veya üstün bir yönünü vurgulamak amacıyla yazıt ve figürsel anlatımlara rastlanır. Lykia bölgesinde de bu anlayışın izleri sıklıkla görülmektedir. Bu anlatımlar içinde kişiye özel epigrafik olanların dışında, symposion, mücadele, meslek ve kahramanlık gibi ortak figüratif betimlemeler geniş bir coğrafyada görülür. Kayabaş ve Çıvgalar kabartmaları da bu ortak anlayışın kişiselleştirilmiş betimlemeleri olarak karşımıza çıkar. Kayabaş'ta görülen symposion anlatımı ile mezar sahibinin ölü yemeği anlatımı, Çıvgalar kabartma grubu içerisinde yer alan mezar sahibinin heroize edilmesi, mezar koruyuculuğu amacıyla sfenks ve aslan anlatımları, Mezopotamya kültürleri, Anadolu ve Antik Yunan dünyasında da uygulanmıştır. Kayabaş mahallesindeki ana kaya kütlesi üzerinde yer alan genel figüratif anlatıların yerel bir örneği olan sempozyum kabartmasının yanı sıra, bu kabartmanın sol tarafındaki tepeleri oval formlu, tabanları düz, birbirine bitişik ve aynı zemini paylaşan iki figür kabartması bütünlük oluşturuyor görünmektedir. Yerde kabartmalara ait 2 adet lahit, bir yuvarlak taş blok vardır. Araştırmalarımızda aynı alanda bir lahit ocağı, 2 ostothek yuvası, 4 khamosorion, biri sağlam, biri kırık, diğeri tamamen ufalanmış 3 lahit gördük. Bu kalıntılar bize bu alanın bir nekropol olduğunu gösterdi. Yine bölgede yaptığımız araştırmalarda tanrıça ifadeli iki Dioskurlar kabartması görülmüştür.Çıvgalar yöresinde ana kayanın üzerinde bulunan aslan, sfenks ve savaşçı kabartmalı kaya kütlesinin bir mezar yapısı olduğu anlaşılmıştır. Aynı alandaki Dioskur ve Ana Tanrıça ile Artemis Lagbene kabartmaları bize bu alanın kutsal bir yer olduğunu göstermektedir.Tez'e konu olan kabartmalar incelenirken çevrede bulunan diğer yapı ve kabartmalarla birlikte değerlendirilmeleri, amaca ulaşmada değişik bakış açıları oluşturulmasını sağlamıştır. Bu çalışma ile geniş bir coğrafyada görülen mezar yapıları üzerindeki kabartmaların, tipolojik ve ikonografik açıdan yerel uygulamada birbirleriyle ilişki ve/veya etkileşimlerini, uygulama zaman aralığı ile toplumsal gömü kültürünün tanımlanması ve incelenmesi sağlanmıştır. Bunun yanı sıra, daha önce karşılaşılmamış olan, kabartma ve mekanda bağımsız olarak yer alan yuvarlak bir taş blok incelenmiş ve öneriler geliştirilmiştir.

Since ancient times, inscriptions and figurative expressions are frequently encountered on tomb structures in almost all cultures to emphasize the identity, characteristics, profession or side of the tomb owner. There are traces of this understanding in the Lycian region as well. In addition to the personal epigraphic ones, common figurative depictions seen in a wide geography such as symposion, struggle, profession and heroism are seen.Kayabaş and Çıvgalar reliefs appear as personalized depictions of this common understanding. With the symposion narration seen in Kayabaş, the narration of the dead food of the tomb owner, the heroization of the tomb owner in the Çıvgalar relief group, the sphinx and lion expressions for the protection of the tomb were also applied in Mesopotamian cultures, Anatolia and the Greek world.Along with the symposion relief, which is a local example of general figurative narratives located on the bedrock mass in the Kayabaş neighborhood, the figure relief of on the right side of this relief of two figures with oval tops, flat bottoms and adjacent to each other. It is seen that both reliefs form a unity appears to constitute integrity.. There is 2 sarcophagos on the ground which belongs to the reliefs . There is an unprecedented round stone block on the ground. We saw one sarcophagus hearth in the same area, 2 ostotec slots, 4 khamosorions, 3 sarcophagi which one intact, one broken and the other completely crumbled in our researches. These remains showed us that this area is a necropolis. Again, two reliefs of dioscures with goddess expressions were seen in our research in the region. In Çıvgalar region, it was understand that the rock mass with lion, sphinx and warrior reliefs found on the bedrock is a tomb structure. The reliefs of the dioscures and mother goddess and the Artemis Lagbene in the same area, shows us indicates that this area is a sacred place.While examining the reliefs that are the subject of the thesis, they are evaluated together with other structures and reliefs in the environment, and different perspectives are created in achieving the goal.With this study, the relationship and interaction of the reliefs on tomb structures seen in a wide geography in local practice in terms of typology and iconography, and the time interval of application and the social burial culture were defined and examined. In addition to this, a relief and a round stone structure that is located independently in the space, which has not been encountered before, was examined and recommendations were made.