11-14 yaş grubu çocukların beslenme bilgi düzeyleri ve DEBQ ile yeme bozukluklarının belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma; 11-14 yaş grubu öğrencilerin beslenme bilgi düzeylerinin belirlenmesi veHollanda Yeme Davranışları Anketi (DEBQ) kullanılarak yeme bozukluklarının belirlenmesiamacıyla yapılmıştır. Keçiören İlçesinde bulunan Hüseyin Güllüoğlu Ortaokulu ve TarhuncuAhmet Paşa Ortaokulu'nda öğrenim gören 368 kız öğrenci, 352 erkek öğrenci olan 6.sınıf,7.sınıf ve 8.sınıf öğrencileri araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Öğrencilerin genelözellikleri, beslenme bilgi düzeyleri ve Hollanda Yeme Davranışları Anketi uygulanarakölçeğin üç alt boyutunda yeme davranış bozuklukları sorgulanmıştır. Alınan puanlar hembeslenme bilgi düzeyleri, hem de cinsiyet ve sınıf farklılıklarına göre karşılaştırılmıştır.Öğrencilerin %48,3'ünün beslenme bilgi düzeyi yetersiz, %43,6'sının yeterli, %8,1'ininbeslenme bilgi düzeyi iyi düzeyde bulunmuştur. Cinsiyete göre beslenme bilgi düzeyleriarasında anlamlı fark bulunamamıştır (p<0.05). Öğrencilerin en fazla oranda doğrucevapladığı sorular; yaşam için gerekli olan azotu bulunduran besin ögesi (Erkek %84,3, Kız%88,5), saf karbonhidrat bulunduran besin ögesi (Erkek %91,4, Kız %92,1), şeklindedir.Öğrencilerin en fazla oranda yanlış cevapladığı sorular; en çok posaya sahip besin (100gramda) (Erkek %84,0, Kız %87,7), doymamış yağ olarak bilinen yağ çeşidi (Erkek %80,8,Kız %83,1), olarak bulunmuştur. Öğrencilerin kısıtlayıcı yeme davranışı ortalama puanı2,82±1,82; duygusal yeme davranışı ortalama puanı 3,50±1,34; dışsal yeme davranışı ortalamapuanı 3,10±1,19 olarak bulunmuştur. Elde edilen puanların düzeyi incelendiğinde öğrencilerinen çok duygusal yeme davranışını ardından dışsal yeme davranışını sergilemektedir.Öğrencilerin kısıtlayıcı yeme davranışı ise oldukça düşük düzeydedir. Beslenme bilgidüzeyine göre değerlendirildiğinde bilgi düzeyi yüksek olan 6. 7. ve 8. sınıf erkek ve kızöğrenciler kısıtlayıcı yeme davranışını daha fazla gösterirken, duygusal ve dışsal yemedavranışını daha az göstermiştir (p<0.05). 6. 7. ve 8. sınıf erkek ve kız öğrencilerin beden kütleindeksleri arttıkça kısıtlayıcı yeme davranışlarının azalmakta olduğu bunun yanı sıra duygusalve dışsal yeme davranışlarının da artmakta olduğu bulunmuştur (p<0.05). Özellikleöğrencilere etkin ve sürekli verilecek yeterli-dengeli beslenme eğitimi insan sağlığını tehditeden sorunların ve uygulamaların önlenmesine, hatalı alışkanlıkların, davranışlarındeğiştirilmesine, edinilen bilginin tutuma dönüşmesine yardımcı olacaktır. Tutumun davranışadönüşebilmesi için ise beslenme eğitiminin tekrarının ve kontrolünün sağlanması önem arzetmektedir.Anahtar Sözcükler: adölesan, beslenme bilgi düzeyi, yeme davranış bozuklukları,

This research was conducted to determine nutritional knowledge levels of studentswithin the age group 11-14 and to identify eating disorders using the Dutch Eating BehaviorQuestionnaire (DEBQ). Research sample of this research is 368 female and 352 male studentswho are studying at 6th, 7th and 8th grade in Hüseyin Güllüoğlu Secondary School andTarhuncu Ahmet Paşa Secondary School located in Keçiören District. The generalcharacteristics of the students and their nutritional knowledge levels are determined and byapplying the Dutch Eating Behavior Questionnaire, eating behavior disorders are questionedin three subscales of the scale. The scores were compared according to nutritional knowledgelevels as well as gender and grade differences. It was found that 48.3% of the students hadinsufficient, 43.6% were adequate, and 8.1% had good nutritional knowledge level. There wasno significant difference between nutritional knowledge levels with respect to gender (p <0.05)the questions that most of the students answer correctly are; nutrient containing nitrogen whichis essential for life (84.3% for male, 88.5% for female), pure carbohydrate (91.4% for male,92.1% for female). The questions that most of the students answer wrongly are; nutrientcontaining the most pulp (In 100 grams) (84.0% for male, 87.7% for female), an unsaturatedoil (80.8% for male, 83.1% for female). The mean score of the restrictive eating behavior ofthe students was 2,82 ± 1,82; the mean score of emotional eating behavior was 3,50 ± 1,34;the mean score of external eating behavior was found to be 3,10 ± 1,19. When the level of theobtained scores is examined, the emotional eating behavior of students is followed by theexternal eating behavior of students mostly. The restrictive eating behavior of students is atpretty low level. When they are evaluated according to nutritional knowledge level, male andfemale students studying at 6th, 7th and 8th grades who have high nutritional knowledgelevel show restrictive eating behavior more, while they show emotional and external eatingbehavior less (p <0.05). As the body-mass indexes of 6th, 7th and 8th-grade male and femalestudents increased, restrictive eating behaviors decreased and in addition to this emotional andexternal eating behaviors increased (p <0.05). In particular, adequate and balanced nutritioneducation that will be given to the students effectively and continuously will help to preventthe problems and practices that are threatening human health and to change the bad habits andbehaviors and to turn the acquired knowledge into attitude. In order to be able to turn attitudeinto behavior, it is crucial to ensure repetition and control of nutritional education.Keywords: adolescents, eating behavior disorders, nutritional knowledge level,