Orta gelir tuzağından çıkışta maliye politikasının rolü: Türkiye örneği

Abstract

Küreselleşme ile ortaya çıkan liberal politikalar ülkelerin ekonomik yapısındafarklılıklar oluşturmuştur ve dış ticaretin yaygınlaşması, ticarette katma değerli ürünlerinihracatının artması ülkelerin uyguladıkları kamu politikalarında da değişiklikler meydanagetirmiştir. Üretimde yüksek teknoloji, Ar-Ge faaliyetleri, nitelikli istihdam gibi faktörlerigelişmemiş ülkelerin, katma değerli ürün üretememesi ve kamu politikalarını üretime yeterlidüzeyde entegre edememesi büyümede durağanlaşmanın olmasına neden olarak ülkelerin ortagelir tuzağına yakalanma ihtimallerini artmıştır.Ülkelerin orta gelir tuzağına yakalanmasına etki eden faktörler benzer olmasınarağmen orta gelir tuzağından çıkış için uygulanması gereken politika ve stratejiler ülkelerinmali ve siyasi yapısına göre farklılık göstermektedir. Bu bilgiler ışığında çalışmada orta gelirtuzağının tanımı ve tespitine yönelik yaklaşımlar incelenmiştir. Türkiye ekonomisinin 1980yılı öncesi ve sonrası dönemleri itibariyle makroekonomik, sektörel verileri incelenerekülkemizin orta gelir tuzağında olduğu tespit edilmiştir. Türkiye ekonomisinin tuzağayakalanmasına etki eden faktörlerin yüksek teknoloji düzeyiyle üretim, beşeri sermaye, dışticarette rekabetçi yapı, Ar-Ge faaliyetlerinin yeterli düzeyde olmaması tespitinde bulunulmuşve ilgili faktörlerin kalkınma planları kapsamında değerlendirilmesi yapılmıştır. Yüksek gelirgrubundaki ülkelerle Türkiye' nin dış ticaret, teknoloji düzeyi, Ar-Ge faaliyetlerininkarşılaştırılması ve stratejik sektör tespitleri değerlendirilmesi yapılarak orta gelir tuzağındançıkışta yol gösterici olması amaçlanmıştır. Son olarak Türkiye' nin orta gelir tuzağından çıkışkapsamında stratejik politikaların hiyerarşik sınıflandırması yapılmıştır ve tuzaktan çıkış içinstratejik sektör tespiti ve ilgili sektörlerde maliye politikası araçlarından teşvik ve harcamapolitikaları kapsamında kısa ve uzun vadeli politika önerileri ile Türkiye'nin orta gelirtuzağından çıkması mümkün olabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Liberal policies that emerged with globalization have created differences in theeconomic structure of countries. With the spread of foreign trade and the increasingimportance of exports of value-added products in trade, changes have occurred in publicpolicies. The possibility of being caught in the middle income trap has increased due to theinability of countries with undeveloped factors such as high technology in production,research and deveolopment activities, qualified employment to produce value-added productsand the stagnation in growth.Although the factors affecting countries being caught in the middle income trap aresimilar according to their economic structure, the policies and strategies to be implemented toget out of the middle income trap differ according to the financial and political structure of thecountries.In the light of this information, approaches to the definition and detection of themiddle income trap are examined in this study. By examining the macroeconomic and sectoraldata of the Turkish economy before and after 1980, it has been determined that our country isin the middle income trap. It has been determined that the factors affecting the Turkisheconomy's being caught in the trap are production with high technology level, human capital,competitive structure in foreign trade, research and deveolopment activities are not at asufficient level, and the relevant factors are evaluated within the scope of development plans.It is aimed to guide the way out of the middle income trap by comparing foreign trade,technology level, research and deveolopment activities and strategic sector determinations ofTurkey and high-income countries. Finally, a hierarchical classification of strategic policieshas been made within the scope of Turkey 's exit from the middle income trap, and it has beenconcluded that it is possible for Turkey to get out of the middle income trap with strategicsector determination for exiting the trap and short and long term policy recommendationswithin the scope of incentive and expenditure policies, which are among the fiscal policy toolsin the relevant sectors. has been reached.