Evli çiftlerde evlilik uyumu, beş büyük kişilik özelliği, manevi iyi olma ve kontrol odağı

Abstract

Bu çalışmanın amacı, evlilik yaşamında evlilik uyumunun ve kişilik özelliklerinin,manevi iyi olma ve kontrol odağı ile ilişkisinin belirlenmesidir. Bu çalışmayla evlilikuyumu ve kişilik özelliklerinin manevi iyi olma ve kontrol odağı ile ilişkisinin evlibireylere uygulanan ölçekler aracılığı ile tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bu araştırmanınkapsamını yaşları 18-65 arasında olup İzmir'de yaşayan kadın ve erkek evli bireyleroluşturmaktadır. Evli bireyler çift olarak değil bireysel olarak çalışmaya katılımsağlamışlardır. Araştırmaya, cinsiyet bakımından 283'ünün (%53.8) kadın, 243'ünün(%46.2) erkek olmak üzere toplam 526 katılımcının verileri dahil edilmiştir. Araştırmayakatılan kişilere Rotter tarafindan geliştirilen, Dağ(2002) tarafından Türkçeye uyarlananKontrol Odağı Ölçeği, Locke ve Wallace(1959) tarafından geliştirilen ve Tutarel ve Kışlaktarafından Türkçeye çevirilen Evlilik Uyumu Ölçeği, Ekşi ve Kardaş tarafından (2016)geliştirilen Spiritüel İyi Oluş Ölçeği, Costa ve McCare(1987) tarafından geliştirilen kişiliközelliklerini ölçmek amacıyla Verlmuts ve Geris (2005) tarafından Goldberg'in (1992)ortaya koyduğu kişilik özellikleri ile ilgili 100 sıfattan 30'u seçilerek geliştirilen HızlıBüyük Beşli Kişilik Testi (HBBKT) ölçeklerinin formları ile sosyo-demografik bilgi formuuygulanmıştır. Ölçeklerden elde edilen verilerin istatistiksel analizi için SPSS 22.0bilgisayar programı kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan verilerin Kolmogorov Smirnovtest istatistiğine göre normal dağılmadığı görülmüş ve çarpıklık ve basıklık değerleri bazalınarak normallik dağılımı varsayımını sağladığı tespit edilmiştir. Araştırmada kullanılanölçekler ile demografik karşılaştırmalarda Independent Sample T-Test ve Tek YönlüVaryans Analizi (ANOVA) analizi kullanılmıştır. Demografik bilgilere ilişkin frekans (n)ve yüzde (%), ortalama, standart sapma, çarpıklık basıklık değerlerine yer verilmiştir.Araştırmadan elde edilen bulgular literatür bağlamında tartışılmıştır. Katılımcıların evlilikuyumu ölçeğinden aldıkları puanlara göre erkek evli bireylerin evlilik uyumlarıkadınlardan daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). Evlilik uyumu ile manevi iyi oluşarasındaki ilişkinin incelendiği istatistik sonuçlarına göre evlilik uyumunun arttıkçamanevi iyi oluşun da arttığı tespit edilmiştir. Evlilik uyumunun beş büyük kişilik özelliğiile arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Buna göre evlilikuyumu arttıkça beş büyük kişilik özelliği puanının da evli bireylerde arttığı sonucunaulaşılmıştır. Evli bireylerde evlilik uyumu ile kontrol odağı arasındaki ilişkinin incelendiğiaraştırmanın sonuçlarına göre evlilik uyumu ile kontrol odağı arasında negatif yönlüvikorelasyon bulunmuştur. Buna göre kontrol odağı puanı arttıkça evlilik uyumunun azaldığıtespit edilmiştir. Evlilik uyumu ile demografik değişkenler ve bu çalışmada kullanılan,manevi iyi oluş ölçeği, hızlı büyük beşli kişilik testi ve kontrol odağı ölçeği ile evlilikuyumu arasındaki ilişkinin incelendiği başka çalışmaların yapılması faydalı olabilir.Anahtar Kelimeler: Evlilik Uyumu, Beş Büyük Kişilik Özelliği, Manevi İyi Olma,Kontrol Odağı.

The purpose of this research is to determine the relationship between maritaladjustment and personality traits in married life and locus of control.At the same time,there are studies in the literature that these is a relationship between spiritual well-beingand marital adjustment.With this study, it is aimed to determine the relationship betweenmarital adjustment and personality traits with spiritual well-being and locus of control withthe scale questions applied to married individuals. The scope of this research consists ofmale and female married individuals aged between 18-65 living in İzmir. Marriedparticipants were considered as individuals, not as a couple. When the demographicinformation of the participants was examined, the data of a total of 526 participants, 283(53.8%) female and 243 (46.2%) male, were included in terms of gender. Locus of ControlScale developed by Rotter and adapted to Turkish by Dağ(2002), Marital Adjustment Scaledeveloped by Locke and Wallace (1959) and translated into Turkish by Tutarel and Kışlak,Spiritual Well-Being Scale developed by Ekşi and Kardaş (2016), Costa andMcCare(1987) in order to measure personality traits developed by Verlmuts and Geris(2005) by selecting 30 of 100 adjectives related to personality traits put forward byGoldberg (1992), with the forms of Quick Big Five Personality Test(HBPT) scales andsociodemographic information form was applied. Spss 22.0 computer program was usedfor the statistical analysis of the data obtained form the scales. It was observed that the dataused in the study were at normally distributed according to the Kolmogorov Smirnov teststatistic, and was determined that the normality distribution assumption was met based onthe skewness and kurtosis values. Independent Sample T-test and One-way Analysis ofVariance( ANOVA) analysis were used for demographic information are given. Thefindings obtained from the research were discussed in the context of theliterature.According to the scores of the participants from the marital adjustment sacele, themarital adjustment of the married individuals was higher than that of the fameles (p<0.05).According to the statistical results examining the relationship between marital adjustmentand spiritual well-being, it has been determined that as marital adjustment increases. It hasbeen observed that there is a positive ans significant relationship between maritalviiiadjustment and five major personality traits. Accordingly, it was concluded that as maritaladjustment increased, the scores of the five major personality traits also increased inmarried individuals. According to results of the study examining the relationship betweenmarital adjustment and locus of control in married individuals, a negative correlation wasfound between marital adjustment and locus of control. Accordingly it was determined thatis locus of control score increased, marital adjustment decreased. It may be useful toconduct other studies examining the relationship between marital adjustment anddemographic variables and the relationship between the spiritual well being scale, the rapidbig-five personality test and the locus of control scale used in study, and maritaladjustments.Key words: Marital Adjustment, Big Five Personality Traits, Spiritual Well-Being, LocusOf Control