Kitle turizm destinasyonlarında sürdürülebilir turizm gelişiminin sosyal temsil kuramı açısından incelenmesi: Antalya örneği

Abstract

Sosyal psikolojiyi bilimin temel bir alanı olarak ele alan Moscovici; dünyayı anlamanın ve anlamlandırmanın bir yolu olarak sosyal temsilleri işaret etmiştir. Bu bağlamda, kitle turizm destinasyonu olan Antalya'nın sürdürülebilir turizm gelişiminin otel işletmecileri açısından sosyal temsillerini keşfetmek amaçlanmıştır. Araştırma amacı doğrultusunda nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Veri toplama tekniği olarak temsil içeriğinin kurucu unsurlarını keşfetmek için önemli bir teknik olarak görülen serbest çağrışım yöntemi tercih edilmiştir. Kartopu örnekleme yöntemi tercih edilerek 15/08/2021 ile 30/12/2021 tarihleri arasında 15 otel işletmecisi ile görüşülmüştür. Edinilen veriler bir nitel veri analiz yazılımına aktarılmış ve kodlanmıştır. Kodların benzerlik ve/veya farklılıklarına göre bir araya getirilerek oluşturulan kategoriler içerik analizi ile incelenmiştir. Beş temel kategori ortaya çıkmıştır; çevresel, ekonomik, kültürel, sosyal ve yönetimsel. Bu kategorilerin literatürde yer alan sürdürülebilir turizm göstergeleri ile benzerlik gösterdiği keşfedilmiştir. Ayrıca otel işletmecilerinin Antalya'nın sürdürülebilir turizm gelişimine dair temsillerinin en çok çevresel konularda olduğu görülmektedir. Kategoriler içerisinde yer alan çağrışımlar incelendiğinde en çok tekrarlanan temsillerinin rekreatif faaliyetler, istihdam ve şehir planlaması olduğu görülmektedir. Otel işletmecilerinin zihnindeki görseli keşfetmeye yönelik sorulan soruya verilen yanıtlar kodlandığında ise beş temel kategoriye ulaşılmıştır; doğa görseli, insan kaynakları görseli, kentsel görsel, turistik görsel ve yönetimsel görseldir. Doğal kaynaklar en çok tekrarlanan ve dolayısıyla en yaygın temsiller arasında yerini almıştır. Kelime bulutu analizi ile en çok tekrarlanan temsillerin; rekreatif faaliyetler (Y kuşağı), doğal kaynaklar (X kuşağı), şehir planlaması (Baby Boomer) olduğu resmedilmiştir. Son olarak çoklu mütekabiliyet analizi ile katılımcıların kuşaklarına ve eğitim düzeylerine dair sosyal temsillere yakınlıkları belirlenmiştir. Tüm bu bulgular ışığında literatüre teorik ve pratik katkılar sunulmuş ve araştırma kısıtları çerçevesinde ileride yapılacak araştırmalara yönelik öneriler getirilmiştir.

Moscovici, who considers social psychology as a fundamental field of science, pointed to social representations as a way of understanding and making sense of the world. In this context, it is aimed to explore the social representations of the sustainable tourism development of Antalya, which is a mass tourism destination, in terms of hotel operators (hotel owners). In line with the purpose of the research, the qualitative research method was preferred. As a data collection technique, free association method, which is seen as an important technique, was preferred in order to discover the constituent elements of the representation content. Snowball sampling method was preferred and 15 hotel operators (hotel owner) were interviewed between 15/08/2021 and 30/12/2021. The obtained data were transferred to a qualitative data analysis software and coded. The categories created by bringing the codes together according to their similarities and/or differences were examined by content analysis. Five basic categories emerged; environmental, economic, cultural, social and administrative. It has been discovered that these categories are similar to the sustainable tourism indicators in the literature. In addition, it has been seen that the representations of the hotel operators on the sustainable tourism development of Antalya are mostly on environmental issues. When the associations within the categories are examined, it is seen that the most repeated representations are recreational activities, employment and city planning. When the answers given to the question asked to discover the image in the minds of hotel operators were coded, five basic categories were reached; nature image, human resources image, urban image, touristic image and administrative image. Natural resources have taken their place among the most repeated and therefore the most common representations. With word cloud analysis, the most repeated representations were illustrated as recreational activities (Generation Y), natural resources (Generation X), urban planning (Baby Boomer). Finally, with the multiple correspondence analysis, the closeness of the participants to the social representations of their generation and education level was determined. In the light of all these findings, theoretical and practical contributions were made to the related literature and suggestions were made for future research within the framework of research limitations.