1165 numaralı 1318-1319/1901-1902 tarihli Düzce Şer'iyye Sicili (Metin ve tahlil)

Abstract

Osmanlı hukuk sistemine kendine has özellik kazandıran yargı teşkilatının başında Şer'iyye mahkemeleri gelir. Merkezde ve taşrada adaleti sağlamak için hukukî olarak padişahın vekâletiyle kadılar ve onların yardımcıları nâiblergörevlendirilmişlerdir. Kadıların görevleri sırasında tuttuğu Sicil adı verilen defterler birinci el kaynak niteliği taşımakta, aynı zamanda Osmanlı aile, toplum, ekonomi ve hukuk hayatı hakkında bizlere önemli bilgiler sunmaktadırlar. Bu hukukî metinler ayrıca dönemin ve ait olduğu şehrin tarihine ışık tutmaktadırlar.Düzce kazasına ait Devlet Arşivleri Başkanlığı'nda 33 adet Şer'iyye sicilimevcuttur. 1885-1908 yıllarını kapsayan bu sicillerden daha önce yalnızca 1153 numaralı 1895 yılına ait Sicil çalışılmıştır. İkinci çalışma ise 1165 numaralı 1318-1319/1901-1902 tarihli Sicil üzerine tarafımızca yapılan bu çeviri yazı ve değerlendirmedir. Takriben bir senelik zaman dilimini kapsayan bu Sicil içerisinde 64 dava kayıtlıdır. Sicil'in son sayfalarında da kadıya ait birkaç not mevcuttur. Sicil'de geçen davalar çeşitli konularla ilgiliyse de kadı nâibi genellikle aile hukukuyla ilgili davalara bakmıştır. Nitekim dava konularını ekseriyetle miras, nikâh, boşanma, nafaka ve alacak ile ilgili meseleler oluşturmaktadır.

Shari'a courts are at the forefront of the judicial organization that gave the Ottoman legal system its unique feature. In order to ensure justice in the center and in the provinces, kadis and their deputies were appointed by the sultan's power of attorney. The registers, which are kept by the kadis during their duty, are a primary source, and also provide us with important information about the Ottoman family, society, economy and legal life. These legal texts also shed light on the history of the period and the city to which it belongs.There are 33 shari'a registries in the State Archives Presidency of Düzce country.Only the Registry no. 1153 for the year 1895 of these Registries covering the years 1885-1908, was studied. The second one is this work, which was transcribed and evaluated by us, numbered 1165 and dated 1318-1319/1901-1902.This notebook, which covers a period of about one year, contains 64 cases. There are a few notes by kadis on the last pages of the notebook. There is a wide variety of subjects in the cases mentioned in the registry, but the vice-regent generally dealt with cases related to family law. Inheritance cases, marriage, divorce, alimony and claims related cases constitute the most recent case records.