Zemahşerî'nin `el-Mufassal fî Sanʿati'l-iʿrâb` adlı eserinde istişhad ettiği âyetler

Abstract

Bu çalışmada, Zemahşerî'nin (ö. 538/1144) yaşadığı dönem, hayatı ve ilmî kişiliğiyle ilgili önemli bilgiler verilmiştir. Onun, Arap gramerine dair güzel bir tertip ve iyi bir metotla kaleme aldığı el-Mufassal fî sanʿati'l-iʿrâb adlı eserinde Arap gramerine dair kuralların ispatında istişhâd ettiği âyetlerin tespiti ve onların istişhâd yönleri geniş bir şekilde ele alınıp incelenmiştir.Çalışmamız, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında; araştırmanın amacı, önemi, yöntemi ve kaynakları ele alınmıştır.Birinci bölümde; Zemahşerî'nin yaşadığı dönem, hayatı, ilmî kişiliği, hocaları, öğrencileri, eserleri ve el-mufassal adlı eserinin adı, yazılış gayesi, ihtiva ettiği konular ve istişhâd metodu incelenmiştir.İkinci bölümde, istişhâdın tanımı ve kaynakları ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise Zemahşerî'nin el-Mufassal fî sanʿati'l-iʿrâb adlı eserinde, Arap gramerine dair kuralların ispatında istişhâd ettiği âyetlerin tespiti ve onların istişhâd yönleri detaylı bir şekilde ele alınıp incelenmiştir.Anahtar kelimeler: Gramer, Zemahşerî, el-Mufassal, İstişhâd, Âyet

In this study, important information was given about the period in which Zemahşerî (d. 538/1144) lived, his life and his scientific personality. In his work titled al-Mufassal fî sanʿati'l-iʿrâb, which he wrote with a nice arrangement and a good method on Arabic grammar, the determination of the verses he consulted in the proof of the rules of Arabic grammar and their istişhâd aspects were discussed and examined in a wide range.Our study consists of introduction and three parts. In the introduction; The purpose, importance, method and sources of the research were discussed.In the first part; The period in which Zemahşerî lived, his life, his scientific personality, his teachers, students, his works and the name of his work called al-mufassal, the purpose of writing, the subjects it contained and the method of istişhâd were examined.In the second chapter, the definition and sources of ıstishhad are discussed.In the third chapter, in Zemahşeri's work named al-Mufassal fî sanʿati'l-iʿrâb, the determination of the verses and their istişhâd aspects in the proof of the rules of Arabic grammar were discussed and examined in detail.Keywords: Grammar, Zemahşeri, el-Muafassal, Istishhad, Verse