Duyguların nörokognitif fonksiyonlara etkisinin bilgisayar tabanlı nöropsikolojik test bataryası ile incelenmesi

Abstract

Bu tezde çeşitli nörokognitif becerilerin duygulara göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmeye çalışılmıştır. Geniş duygu skalasından 4 temel duygu olan kızgınlık, mutluluk, üzüntü ve korku seçilmiştir. Bireyler, önce hedeflenen duyguya yönlendirilmeye çalışılmış ardından da çeşitli nörokognitif fonksiyonları ölçmeye yönelik nöropsikolojik testler uygulanmıştır. Katılımcıları hedeflenen duyguya yönlendirme amacıyla çeşitli film kesitleri kullanılmıştır. Filmlerle hedeflenen duygu uyandırılmaya çalışıldıktan sonra katılımcılara Bilgisayar Tabanlı Nöropsikolojik Test Bataryası uygulanmış bu uygulamalara göre farklılıklar analiz edilmeye çalışılmıştır. Bunlar dışında bireylerde duygu sevkinin etkililiğini ölçmek amacıyla spesifik duyguları ölçme anketi kullanılmıştır.Yapılan çalışmada duygu sevkinin cinsiyete göre farklılaşmadığı fakat yaş gruplarına göre farklılaştığı görülmüştür. Araştırmanın amacı olan duyguların nörokognitif beceriler üzerindeki etkisi incelendiğinde, mutluluk duygusu ile muhakeme ve basit dikkat alt puanları arasında; üzüntü duygusu ile basit dikkat alt puanları arasında; kızgınlık duygusu ile muhakeme becerisi arasında ve korku duygusu ile de psikomotor hız ve motor hız puanları arasında anlamlı farklılıklar görülmüştür. Bu bulgulardan yola çıkarak dikkat gerektiren bir iş için mutluluk ve üzüntü duygusunun; akıl yürütme gerektiren durumlar için kızgınlık ve üzüntü duygusunun; motor ve psikomotor hızın etkin rol oynadığı olaylar için ise korku duygusunun bu olaylar ve durumların sonuçları üzerinde etkili olacağı söylenebilir.

In this thesis, the effects of emotions on various neurocognitive skills are studied. The four basic emotions: anger, happiness, sadness, and fear, from a wide emotion scale were chosen. Individuals were first directed to the targeted emotion, and then neuropsychological tests were applied to measure various neurocognitive functions. Various movie clips were used to guide the participants to the targeted emotion. After trying to awaken the targeted emotion with films, a Computer-Based Neuropsychological Test Battery was applied to the participants, and the differences were tried to be analyzed according to these applications. Apart from these, a specific emotion measurement questionnaire was used to measure the effectiveness of emotional referral in individuals. The study observed that emotion referral did not differ by gender but by age groups. When the effect of emotions, which is the aim of the study, on neurocognitive skills is examined, between the feeling of happiness and reasoning and simple attention sub-scores; between sadness and simple attention subscales; significant differences were observed between the sense of anger and reasoning skills, and between the sense of fear and psychomotor speed and motor speed scores. Based on these findings, the feelings of happiness and sadness for a task that requires attention; feelings of anger and sadness for situations that require reasoning; for events in which motor and psychomotor speed play an active role, it can be said that the feeling of fear will have an effect on the consequences of these events and situations.