Sultanmahmut Toraygirov'un şiirleri üzerine bir inceleme

Abstract

Bu çalışmada Kazak Türkleri için kritik bir dönem olan XX. yüzyılın başında eserleriyle toplumun kültür ve düşünce hayatına ciddi katkılar sağlayan bir aydın olan Sultanmahmut Torayğırulı'na ait şiirler içerik, şekil ve dil bakımından değerlendirilmektedir.Küçük yaşta yazı hayatına başlayan ve kısa bir ömür süren Torayğırulı'nın eserlerinin amacı ideal insana ulaşmaktır. Kendisine ait tüm çıkarlardan vazgeçen şair, kısa hayatını bu ideal uğruna harcar. Bir aydın ahlakıyla yaşayan şairin çalışmalarında hedeflediği şey halkının ve ülkesinin huzurla yaşayabileceği bir ortam yaratmaktır. Çalışmanın giriş kısmında onun eserlerinde durmaksızın aradığı dört temel kavram olan özgürlük, adalet, eğitim ve emek kavramlarının yitimine neden olan sömürgecilik, eğitim sorunları, düşünce ve sanat çalışmalarındaki tembellik üzerinde durulmaktadır.Çalışma giriş ve sonuç dışarıda tutulduğunda toplam iki ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde şairi var eden bireysel ve toplumsal koşullar belli başlı başlıklar altında ortaya konulmaktadır. Nitekim şairin yaşadığı XX. yüzyılın ilk çeyreğinde Kazak Türklerinin her bakımdan geçmişten etkilenmekle birlikte kendilerini yeni şartlara da hazırladığı bilinmektedir. Bu anlamda aynı dönemin toplumun gelecek beklentilerini de şekillendirdiği açıktır.Çalışmanın ikinci bölümünde ise Sultanmahmut Torayğırulı'nın şiir ve manzumeleri içerik, şekil ve dil yönüyle bir incelemeye tabi tutulmaktadır. Bu incelemede daha çok metnin kendisini esas alan bir değerlendirme yöntemi izlenmiştir. Böylelikle çalışmanın ana problemi olan şairin ve eserlerinin daha net bir biçimde kavranabileceği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler :Sultanmahmut Torayğırulı, Kazak edebiyatı, Şiir, Tema, Yapı, Dil.

In this study, XX., which is a critical period for Kazakh Turks. The poems of Sultanmahmut Toraygırulı, who was an intellectual who contributed to the social culture and intellectual life with his works and works at the beginning of the century, are evaluated in terms of content, form and language.The aim of the works of Toraygırulı, who started his writing career at a very young age and lived a short life, is to reach the ideal person. Even willingly giving up all his interests, the poet spends his short life for this ideal. The aim of the poet, who lives with the morality of an intellectual, is to create an environment where his people and country can live in peace. In the introductory part of the study, it is emphasized that colonialism, education problems, laziness in the studies of thought and art, which caused the loss of the four basic concepts of freedom, justice, education and labor, which he constantly seeks in his works.The study consists of two main parts when the introduction and conclusion are excluded. In the first part of the study, the individual and social conditions that brought the poet into existence are presented under certain headings. As a matter of fact, the XX. In the first quarter of the century, it is known that Kazakh Turks were affected by the past in every respect, but also prepared themselves for new conditions. In this sense, it is clear that the same period also shaped the future expectations of the society.In the second part of the study, Sultanmahmut Toraygırulı's poems are examined in terms of content, form and language. In this study, an evaluation method based on the text itself was followed. Thus, it is thought that the main problem of the study, the poet and his works can be understood more clearly.Key Words: Sultanmahmut Toraygırulı, Kazakh literature, Poetry, Theme, Structure, Language.