Bankaların finansal yapısı çerçevesinde bağımsız denetçi görüşünün hisse senedi performansı üzerine etkisi

Abstract

Günümüz koşullarında, bankaların finansal yapılarının güçlendirilmesi giderek önem kazanan bir konudur. Finansal yapılarının güçlü ya da zayıf olması banka performansını etkilemektedir. Ayrıca, bankaların denetlenmesi ve bağımsız denetçiler tarafından görüşlerin rapor olarak sunulması bankanın performansını etkileyen başka bir etkendir. Hisse senedi, sermaye şirketlerinin ortaklarına sermaye paylarını belgelendirmek amacıyla verdiği bir çeşit kıymetli evrak türüdür. Yatırımcıların ilk aklına gelen yatırım enstrümanlarından biri olan hisse senetleri, gün içerisinde piyasa koşullarından etkilenerek farklı fiyat değişiklikleri gösterebilmektedir. Genel olarak arz ve talepte meydana gelen hacimsel değişikliklere duyarlılık gösteren fiyatlar mikro ve makro faktörler olmak üzere başka değişkenlerden de etkilenebilirler. Mikro faktörler içerisinde yatırımcının takip ettiği şirket üzerinde karlılık ve borçluluk durumları, bilançoları, sektörel performansı bulunmaktadır. Makro faktörler ise ekonomik konjonktür, uluslararası piyasalar, yapılan uluslararası anlaşmalar, krizler, dünya ekonomilerinin değişkenlik gösteren yapısıdır. Finansal piyasalarda anonim şirket olarak faaliyet gösteren bankaların yıl içerisinde dört dönem olarak Kamuyu Aydınlatma Platformu'na sunduğu bağımsız denetim raporları borsada işlem gören hisse senedi yatırımcıları için mikro boyutta şirket bilanço, karlılık ve borçluluk durumu, sermaye yapısı, mevduat kredi dengesi açısından kaynak teşkil etmektedir. Ayrıca denetçi görüşünün bildirilmesi yatırım kararı açısından banka güncel finansal performansının yorumlanabilmesi için kurumsal bir karne niteliğindedir. Literatüre bakıldığında, denetçi görüşlerinin hisse senedi performansıyla ilişkisini inceleyen çalışmaların azlığı dikkat çekmektedir. Borsa İstanbul'a kayıtlı çeşitli sektörlerde işlem gören şirketler üzerinde çalışmalar yapılmış fakat bankacılık sektöründe işlem gören halka arz edilmiş şirketlerle ilgili denetim görüşünün hisse senedi getirisiyle bağlantılı çalışmaya rastlanmamıştır. Bu bağlamda, sunulan tez çalışmasının amacı, TBB nezdinde üç farklı grup içerisinden seçilen yabancı sermayeli katılım bankası, kamusal sermayeli mevduat bankası ve özel sermayeli mevduat bankası hakkındaki 2011-2020 yıllarına ait bağımsız denetçi görüşlerinin ilgili bankaların Borsa İstanbul'daki işlem gören hisse senedi performansları üzerindeki etkisinin ampirik olarak ortaya koyulmasıdır. Araştırmada öncelikle bankacılık sektörünün tarihsel gelişimi ve finansal yapısı teorik olarak incelenmiştir. Banka finansal performansı analizinde kullanılan rasyolar açıklanmış temel finansal tablolar hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca, ilk bölümde geleneksel ve katılım bankalarının farklılıkları üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde bankalardaki denetim ve denetim komitesinin yapısı irdelenmektedir. Bağımsız denetim sonucunda düzenlenen denetim raporları, görüş çeşitleri, kilit denetim konuları, bankaların bağımsız dış denetimi ile ilgili yasal düzenlemeler, Basel düzenlemeleri teorik olarak incelenmiş, Türk bankacılık sistemine etkileri üzerinde durulmuştur. Metodolojik olarak son bölümde, denetçi görüşünün seçilen bankaların borsadaki hisse senedi kapanış fiyatları ve endeks değerleri üzerindeki etkilerinin ortaya konulması amacıyla, denetçi görüşü sonuçları için kukla değişken kullanılarak, 2011-2020 yılları için denetimden önce ve sonra 2 farklı hisse senedi veri seti Bağımsız T Testi analizine tabi tutularak, analizler %95 güven aralığında uygulanmıştır. Ayrıca, bankaların hisse senedi getirilerinde herhangi bir değişiklik olup olmadığı tespiti için Event Study (olay) analizi yöntemi kullanılmıştır.Çalışmada denetçi görüşü yayınlanmadan 10 gün öncesi ve 10 gün sonrası kapanış fiyatları T testi ile analiz edilerek fiyat hareketliliğinin değişkenliği yorumlanmıştır. Event Study yöntemiyle de endeks değerleri ve hisse senedi kapanış fiyatlarının ortalaması hesaplanarak ani bir değişim grafiğinin olup olmadığı izlenmiştir. Analizden elde edilen bulgulara göre, denetçi görüşünün, hisse senedi performansı ve getirisinde etkisinin olduğu görülmüştür. Denetçi görüşünün farklılığına göre bulgularda ani sıçrama ya da düşük boyutta değişim gözlemlenmesi, ilerleyen zamanlarda Türkiye bankacılık sektöründe faaliyet gösteren bağımsız denetim mekanizmasının kurumsal işlevini tam olarak yerine getirmesi açısından önemlidir. Bağımsız denetçi, finansal raporlama standartları çerçevesinde, finansal tabloların tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun bir biçimde sunulduğuna kanaat getirdiğinde olumlu görüş ifade eder. Hesaplı risk alabilen yatırımcı olumlu görüş dışında denetçinin sunduğu rapordan işletmeyle ilgili daha somut veriler almak isteyebilir. Çalışma bulgularından; denetim raporu ve buna bağlı olarak denetçi görüşünün yatırımcılara benzer analizler yerine daha detaycı, yatırım kararlarını etkileyebilen gerçekçi, bilanço ve mali tablo makyajlamasından uzak bilgiler sunması gerektiği görüşüne varılabilmektedir.

In today's conditions, strengthening the financial structures of banks is an issue that increasingly becomes important. Their strong or weak financial structures affect banks' performance. In addition to this, audits of banks and opinion reports issued by independent auditors are other factors affecting the performances of the banks.A stock certificate is a kind of valuable document issued by capital companies to their shareholders to certify their capital shares. Stocks, as one of the first investment instruments that investors think of, can show different price changes, because of market conditions, during the day. Prices, which are generally sensitive to volumetric changes in supply and demand, can be affected by other variables such as micro and macro factors. Profitability and indebtedness status, balance sheets, and sectoral performance on the company followed by the investor are counted as the micro factors. Macro factors are the economic conjuncture, international markets, international agreements, crises, and the changing structure of the world economies. The independent audit reports are submitted to the Public Disclosure Platform by banks operating as joint-stock companies in financial markets for four periods during the year and constitute a source of micro-scale company balance sheet, profitability and indebtedness status, capital structure, deposit loan balance for stock investors traded on the stock exchange. In addition, reporting of the auditor's opinion is like a corporate scorecard to interpret the current financial performance of the bank in terms of investment decisions. When the literature is reviewed, it is noteworthy that there are few studies are examining the relationship between auditor opinions and stock performance. Studies have been conducted on companies traded in various sectors listed in Borsa Istanbul, but no studies have been found on public companies traded in the banking sector. In this context, this study aims to empirically examine the effects of the independent auditors' opinion on the performance of the stocks traded in Borsa Istanbul between 2011-2020 of three different groups by TBB, banks with foreign capital, the state-owned deposit bank, and the private-capital deposit bank. In the first chapter, the historical development and financial structure of the banking sector have been examined theoretically. Also, the ratios used in the financial performance analysis of the bank and the basic financial statements are explained and, the differences between traditional and participation banks are evaluated in the first chapter. In the second chapter, the structure of the audit and audit committees in banks, the auditor reports issued as a result of the independent audit, types of opinions, key audit issues, legal regulations regarding the independent external audit of banks, Basel regulations theoretically are examined and their effects on the Turkish banking system are considered. In the last chapter, the dummy variable for the results of the auditor's opinion is used to display the effects of the auditor's opinion on the stock closing prices and index values of the selected banks, and two different stock data setting before and after the audit for the years 2011-2020 are methodically analyzed by Independent T-Test. Analyzes are applied at a 95% confidence interval. In addition, the Event Study analysis method is used to determine changes in the stock values of banks.In the study, the closing prices 10 days before and 10 days after the publishing of the auditor's opinion are analyzed with the T-Test, to interpret the variability of price volatility. With the Event Study method, a change chart is constructed by calculating the average of index values and stock closing prices. According to the findings obtained from the analysis, the opinion of the auditor has an effect on the performance and value of the stock. It is understood that a sudden jump or slight change in analyses depending on the differences of the auditors' opinions important for the corporate functions of the independent audit mechanism operating in the Turkish banking sector in the near future. The independent auditor expresses a positive opinion when convinced that the financial statements presented fairly in all material respects within the framework of financial reporting standards. The investor, who can take reasonable risks, may want to get more concrete data about the business from the report presented by the auditor, apart from the positive opinion. It can be concluded that instead of formating similar analyses for an investor, the audit report and, accordingly, the auditor's opinion should provide more detailed, realistic information rather than making up the balance sheet and financial statement that may affect investment decisions.