Türkiye'de Roman Kadınların Sağlık Hizmetlerine Erişimi: İzmir Örneği

Abstract

Tarih boyunca, çeşitli coğrafyalarda yaşayan Romanlar, gittikleri bölgelerin ötekisi olarak algılanmış, dışlayıcı tutum ve davranışlara maruz kalmışlardır. Bu tutum ve davranışlar, yasal olarak eşit şekilde faydalanmaları gereken eğitim, istihdam, barınma ve sağlık gibi alanlarda haklarının zaman zaman ihlal edilmesi sonucunu doğurmuştur. Türkçe literatürde bu hak ihlallerine değinildiği ancak Roman kadınlara feminist metodolojiyle eğilen çalışmaların oldukça az olduğu göze çarpmaktadır. Bu tez, Romanların yoğun bir şekilde ikamet ettikleri İzmir'in Karşıyaka ilçesindeki 16 Roman kadınla yapılan derinlemesine mülakatları içermektedir. Görüşmelerde feminist metodoloji kullanılmış ve fenomenolojik yaklaşım benimsenmiştir. Tezin problemini oluşturan, Roman kadınların sağlık hizmetlerine eşit bir şekilde yararlanamadığı düşüncesiyle, Roman kadın kimliğini oluşturan dinamikler, Roman kadınların sağlık hizmetlerine erişimleri ve dışlanma ila baş etme yöntemleri, annelik deneyimleri ve bu süreçte sağlık hizmetlerine erişimleri hakkında bilgiler edinilmiştir.Bu çerçevede yürütülen tez çalışması sonucunda, Roman kadınlarının kimlik süreçlerini inşa eden pratiklerin domino etkisiyle kamusal hizmetlere başvurma refleksini etkilediği ve bunlardan birinin de sağlık hizmetlerine başvurma olduğu anlaşılmıştır. Öte yandan sağlık personelinin önyargılı tutumu ve maddi koşulların sağlık hizmetlerine erişimin önündeki önemli engeller arasında olduğu tespit edilmiştir. Roman kadınlar her ne kadar farklı deneyimler yaşasalar da, temelde sunulan sağlık hizmetlerinden ayrımcılık ve sosyal dışlanmanın etkisiyle tam olarak yararlanamadıkları ve gebelik sürecinde de bu durumun devam ettiği fark edilmiştir. Ayrıca, Roman kadınların sağlık hizmetlerine erişimde uğradıkları dışlayıcı tutum ve davranışlara karşı geliştirdikleri başa çıkma yöntemlerinin olduğu tespit edilmiştir.Anahtar kelimeler: Roman kadın, sağlık hizmetleri, erişim, ayrımcılık, sosyal dışlanma

Throughout the history, Roma living in various geographies have been perceived as the other and subjected to various forms of discrimination and exclusion with varying degrees. In the modern nation state formations, these discriminatory attitudes include violations of Roma's right as equal beneficiaries of the services in the fields of education, employment, housing and health care. While barriers against Roma's access to education, employment, housing and health care have been explored by scholars working on Roma in Turkey, there are very few studies taking gender as a category of analysis and approaching Roma women with feminist methodology. This thesis covers in-depth interviews conducted with 16 Roma women living in Karşıyaka district in İzmir where Roman intensely populated. While exploring Roma women's experiences in various stages of Turkish health care system, an attempt made to understand dynamics constituting identity of Roma women, various reasons these women seek to health care services, their practices of navigating the system as well as their coping strategies to deal with various forms of discriminatory attitudes if encountered. One of the conclusions of this thesis is that practices constructing the identity processes of Roman women affect the reflex of applying to public services with domino effect. It is also observed that biased attitudes of health workers and poor financial conditions are amongst the important barriers for accessing to health care services. It is figured out that Roma women are not able to enjoy health services equitably no matter how different their experiences are, and this situation is also shows itself even their pregnancy period. It is also understood that Roma women had developed coping strategies against discriminative attitudes and behaviors.Keywords: Roman women, health services, access, discrimination, social pariah