2000 sonrası Türkiye'de kamu borç yönetimi ve kamu borçlarının analizi

Abstract

Türkiye 1980'li yıllardan miras kalan yüksek kamu borç stokları ile Kasım 2000 ve Şubat 2001 Krizlerini yaşayarak 2000'li yıllara girmiştir. Hem krizlerin nedeni olması hem de krizden çıkışın en iyi şekilde yönetilmesi amacıyla borç yönetiminde, çeşitli kurumsal ve yasal düzenlemeler yapmak mecburiyeti ile karşı karşıya kalmıştır. Kamu borçlarının yönetilmesi aynı zamanda artan kamu harcamalarının finansmanının optimal şekilde gerçekleştirilmesi amacını da taşımıştır. Bu bağlamda 2002 yılından itibaren, borç yönetimi uygulamalarındaki yasal düzenlemeler ve kurumsal yapıdaki değişikliklerin borç yönetimi amaçları ile örtüşüp örtüşmediği bir başka ifade ile borç yönetimi uygulamalarının değerlendirilmesinin önemi ortaya çıkmıştır. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde borçlanma, kamu borçlanması ve borç yönetiminin kavramsal açıdan incelemesi yapılmıştır. Kamu borç yönetiminde yaşanan hukuki ve kurumsal değişimler incelenerek kamu borç yönetimi amaçları, ilkeleri ve risk yönetimi gibi başlıklar altında açıklanmıştır. İkinci ve son bölümde ise kamu borç stokunun vade, faiz, borç servisi, döviz cinsi gibi bileşenleri 2000-2021 dönemini kapsayacak şekilde incelenerek değerlendirilmiştir. Etkin borç yönetimi çerçevesinde 21 yıllık borçlanma verileri incelenerek Türkiye kamu borçluluğu için çeşitli çıkarımlar yapılmıştır. 2002 yılından itibaren borç yönetiminde olumlu gelişmelerin yaşandığı söylenebilmektedir. 2017 yılına kadar korunan gelişmelerin bu yıldan itibaren bozulmalar göstermeye başladığı görülmüştür.

Turkey, with government debt stocks which are inherited from the 1980s, passed to 2000s by experiencing November 2000 and February 2001 crises. Turkey came up against the obligation of making corporate and legal regulations for both being the reason of the crises and the purpose of managing resolve of the crisis in the best way.Managing government debts have also aimed to actualize increasing government expenditures finance in an optimal way. In this context, whether the legal regulations in debt management practices and changes in the institutional structure coincide with debt management purposes, in other words, the importance of evaluating debt management practices has emerged since 2002.Legal and institutional changes in public debt management are examined and explained under the headings of public debt management objectives, principles and risk management. In the second and last part, the components of the public debt stock such as maturity, interest, debt service and foreign currency were analyzed and evaluated in a way to cover the 2000-2021 period.It has been made different inferences about Turkey's public debt by analyzing debt data for 21 years in terms of current debt management. It can be said that there have been positive developments in debt management since 2002. It has been observed that the developments that were preserved until 2017 began to deteriorate from this year.