Yeşilçam sinemasında kadın temsilleri: Türkan Şoray filmleri örneği

Abstract

Toplumsal cinsiyet bireylerin biyolojik cinsiyetleri gözetilerek toplumun kültürü ile şekillenen kadınlık ve erkekliğin toplumsal anlamıdır. Toplumsal cinsiyet sonradan inşa edilen bir olgu olması nedeni ile dönüşüm gösterebilir. Bireylerin sosyalleşme süreçlerinde öğrendikleri toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının sürekliliği, yeniden inşası ile mümkündür. İzler kitlenin genişliği düşünüldüğünde toplumsal cinsiyetin yeniden inşası için en etkili araçlardan biri de sinemadır. Sinema kadının cinsiyetçi bir bakış açısı ile yapılan kadınlık tanımını onaylamak, yeniden üretmek için oldukça etkili bir iletişim aracıdır. Sinema filmleri tarafından, cinsiyetçi bir bakış açısı ile oluşturulan kadın imgeleri sürekli tekrar edilerek toplumsal gerçekliklere dönüşmektedir. Bu çalışmada; kendisi de bir yıldız oyuncu olan Türkan Şoray'ın yönetmenliğini yaptığı Yeşilçam sineması içinde yer alan Dönüş, Yılanı Öldürseler, Azap ve Bodrum Hâkimi adlı filmler doküman analizi tekniği ile incelenmiştir. Yeşilçam filmlerindeki kadın temsilleri değerlendirilerek Şoray'ın yönettiği filmlerde, kadın karakterlerin nasıl yansıtıldığı, kadının nasıl konumlandırıldığı, kadına dair filmlerin genel anlatı yapısı çerçevesinde incelenmiştir. Şoray'ın filmlerinde güçlü kadın imajı ile sunduğu kadın karakterlerin geleneksel kadınlık kodlarının dışına çıkıp çıkamadıkları ya da ne kadar çıktıkları; toplumun kadına çizdiği sınırları ne kadar zorladıkları, Yeşilçam melodramlarının zihinlere nakşettiği ideal kadın kimlikleri ile nasıl oynandığı ve kadının toplumsal cinsiyet rolleri dışına çıkarak sergiledikleri güçlü, sorgulayan ve varoluş mücadelesi veren karakterler incelenmiştir.Anahtar kelimeler: Kadın, Medya, Toplumsal Cinsiyet, Yeşilçam, Türkan Şoray durulacaktır.

Gender is the social meaning of femininity and masculinity in terms of the biological sexes of individuals, which is shaped by the culture of the society. Gender can transform since it is a phenomenon which is constructed later. It is possible to reconstruct the continuity of the gender stereotypes that individuals learn during their socialization process. One of the most effective tools for the reconstruction of gender is cinema with regards to a wide audience. Cinema is a very effective communication tool to confirm the definition of femininity with a sexist perspective of women and reproduce it. The images of females formed with a sexist point of view are constantly being repeated by the movies, and it turned into social realities. In this study, the movies in the Turkish Cinema Dönüş, Yılanı Öldürseler, Azap and Bodrum Hâkimi are analyzed with document analysis method. These movies are directed by Türkan Şoray who is also a star actress. In the movies directed by Şoray, it is analyzed within the framework of the general narrative structure of the movies about female characters by reviewing them in Turkish Cinema as how female characters are reflected and how women are positioned. In the movies of Şoray, it is studied whether the image of strong women can go beyond the traditional forms of femininity, or not, and if so how much they go further; how women can push the limits on the margins of society, how Turkish Cinema melodramas engraved the minds about ideal female identities by playing on it and female characters who are strong, questioning and struggling for existence by going beyond gender roles.Keywords: Woman, Media, Gender, Yeşilçam, Türkan Şoray