Türk bankacılık sisteminde kurumsal kredi derecelendirme süreçlerinde KOBİ'lerin kredibilitesinin değerlendirilmesi

Abstract

Ülkemizde finansal sistem içerisinde bankacılık sektörü önemli bir yere sahip olmakla birlikte içinde bulundurduğu mekanizmalar ve disipline sistemler ile birçok unsuru barındırarak ekonomik yaşamsal alanların gelişmesi ve büyümesine büyük katkı sağlamış ve finansal alanların dışında kalan kimi değerleri finansal alanın içine dahil ederek sektörel alanlarını genişletmiştir. Bankaların tarihsel süreçlerin getirdiği tecrübe ve teknoloji ile gelişmesi ve büyümesi gerçekleşmiş, ülkelerin ekonomilerine kattıkları değerler ile adeta ekonomilerin odağı haline dönüşmüşlerdir. Bankalar fon fazlası olan birimlerden temin edilen kaynakları fon talep edenlere aktarılmasında önemli bir görev üstlenerek temel faaliyetleri olan kredilendirme işlevini icra ederler. Bu işlem karlı olduğu kadar çeşitli riskleri de içinde barındırdığından ayrı bir disipliner yaklaşım gerektirmektedir.Teknolojik gelişmeler, bankaların sermayelerine olumlu katkıları olduğu kadar tam tersi durumların yaşanmasına da neden olmuş ve ekonomik sistemlerin uluslararası bir boyut kazanması ile sistemin temel işlevi olan kredilendirme faaliyetlerinin analizleri gitgide ayrı bir fonksiyonel faaliyet alanı oluşturmuştur.Çalışma, ülkemizde ekonomik sistemlerin önemli bir parçası olan KOBİ'lerin kredi çalışmalarında kredi süreçlerinin nasıl işlediği, kredi karar mekanizmalarında görev yapan personeller için genel uygulamada kredi sürecinin safhaları ve hangi unsurların önem arz ettiği konular belirlenerek Türk Bankacılık Sisteminde kredi operasyonel ve kredi ağırlıklı işlevlerin incelenmesi, bilanço, gelir tablosu ve nakit akım tablosu verileri kullanılarak firma hakkında genel bilgilere ulaşılması sonucu muhasebe konulu aktarma ve arındırma işlemleri ile firmanın gerçek durumunu ortaya çıkarıp oran analizleri ile nicel ve nitel değerler konsolide edilerek firmanın bugünkü ve gelecekteki kredibilite değerliliğinin tespiti ile risk oluşturan faktörlerin firma yaşam sürelerini ne denli etkileyeceği belirlenecektir.Kredinin daha ziyade teknik boyutuna ilişkin mali analiz veya diğer analizler dışında mali olmayan kriterlerin de aslında mali veriler kadar önemli olduğu kurumsal kredilerin ilgilendiği diğer konular arasındadır. Çalışma üç bölümden oluşmakta olup birinci bölüm içeriğinde bankacılık sektörü, Türk bankacılık sistemi ve Türkiye'de faaliyet ve sermaye türlerine göre bankalardan bahsedilmiştir.İkinci bölümde KOBİ'lerin Türkiye Ekonomisindeki yeri, bankalarla olan ilişkileri, kredi limit tahsis süreçleri, finansman ihtiyaçları, kredi limitlerinin belirlenmesi ve bilançolarında yapılan aktarma ve arındırma işlemleri ile firmalardan derecelendirme notu alınması, operasyonel faaliyetleri ile kredi süreç döngüsünün tamamlanmasından bahsedilmiştir.Üçüncü bölümde ise ilgili süreçlere değinilerek imalat sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın kredi talebinin değerlendirilmesi süreçleri incelenmiş ve konuyla ilgili literatür çalışması yapılmıştır. Ülkemizde faaliyet gösteren 8 adet kamu ve özel bankanın 15 uzman görüşüyle hazırlanan veri setleri finansal analize ek olarak durum analizi ile uygulamalı olarak ele alınmış, T.C Merkez Bankası Sektör Bilançoları ve literatür bilgisi esas alınarak tespit edilen kriterler derecelendirildikten sonra ayrıca yorumlanmıştır. Türk bankacılık sistemi'nin önemle üzerinde durduğu ana kriterler belirlenmiş olup daha önce ilgili literatüre ait çalışmalarda ele alınmayan ham ve düzeltilmiş verilerin firma kredi notuna etkisi hesaplanarak Türk Bankacılık Sistemi Genel Uygulamaları dahilinde nihai puana göre firma kredi teminat durumu tespit edilmiştir.Çalışma, literatüre katkı sağlamakla birlikte sektörde faaliyet gösteren KOBİ'lere kredilendirme süreçlerinde yardımcı olacağı düşünülmektedir.

Along with having an important place in the financial setting in our country; the banking sector has also made a great progress in contributing to the development and growth of the economy in vital areas alongside contributing to sectors other than finance and their incorporation of such values in the sector. Banks have developed and grown with the experience and technology brought by historical processes, and have become the focus of the economy with the contribution of added value to the economies of countries.Banks undertake the important mission of transferring resources obtained from departments with surplus funds to those who request and require funds, and perform their main action - the lending. As much as it is profitable, the process requires a different approach since it involves various risks.Technological developments have not only contributed positively to the banks' capital, but also led to an adverse reaction. Once the economic systems started gaining an international dimension, analyzing the main function of the system – the lending activities, gradually formed a separate functional scope. Our study analyzes the SMEs'- which is an important part of the economic system- crediting functions, the stages of the credit process in general practice by the personnel, by determining the important points analyzing the crediting operational and credit weighted functions, balance sheet, income statement, obtaining general information about the company by using equity change statement data to reveal the real standing of the company by consolidating the quantitative and qualitative values with ratio analysis to determine the current and future credibility of the company and its risk factors. We also shed light on the aspect of the importance financial analysis related to the technical aspect or non-financial criteria data to be among the other points when considering the corporate loans. The study consists of three parts,and in the first part,banking ,Turkish Bankingsystem,types according to capital types ,bank credit,general principles and classifacation are mentioned.In the second part, the place of SMEs in the Turkish economy, their relations with banks, credit limit allocation processes, financing needs, determination of credit limits, transfer and purification processes in their balance sheets, obtaining rating grades from companies, operational activities and completion of the credit process cycle are mentioned.In the third part, the processes of evaluating the loan demand of a company operating in the manufacturing sector were examined by referring to the relevant processes, and a literature study was conducted on the subject. The criteria determined on the basis of the Central Bank of the Republic of Turkey Sector Balance Sheets and the literature were evaluated and interpreted separately. Within the scope of the General Applications of the System, the company's loan collateral status was determined according to the final score.Although the study contributes to the literature, it is thought that it will help SMEs operating in the sector in their lending processes.