Tarihi süreçte mısır ve 14 numaralı Mühimme-i Mısır defteri'nde Haremeyn kadılığı ile kaftan ağalığına dair hükümler (1863-1913)

Abstract

1517'de Osmanlı hâkimiyetine giren Mısır, bulunduğu stratejik konum sebebiyle Osmanlı Devleti'nin iç ve dış politikasında vazgeçilmez bir yer kazanmıştır. Mısır'ın Osmanlı Devleti açısından öneminin ortaya koyulması açısından Osmanlı arşiv kayıtları önemlidir. Bu arşiv kayıtlarının arasında Mısır ile ilgili idarî, ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan önemli konuları içeren 15 adet Mühimme-i Mısır Defteri mevcuttur. Divân-ı Hümâyûn'dan çıkan ferman suretlerinin bir araya getirilmesi ile oluşturulan Mühimme-i Mısır Defterleri'nden 14 Numaralı Mühimme-i Mısır Defteri bu çalışmanın konusunu teşkil etmiştir. 14 Numaralı Mühimme-i Mısır Defteri 1863-1913 tarih aralığında yazılan hükümleri içermektedir. Bu çalışmada, Mühimme Defterleri ve Mühimme-i Mısır Defterleri ile ilgili genel bilgilerden bahsedilmiş, ilk çağlardan 14 Numaralı Mühimme-i Mısır Defteri'nde yer alan son hükmün tarihi olan 1913'e kadar Mısır'ın geçirdiği tarihi süreç ele alınmıştır.Son olarak 14 Numaralı Mühimme-i Mısır Defteri'nde dönemin Mısır idarecileri İsmail Paşa, Mehmed Tevfik Paşa ve II. Abbas Hilmi Paşa adına gönderilen hükümlerin içeriği incelenmiştir. Söz konusu hükümlerin muhtevasında yer alan devlet görevlileri hakkında bilgi verilmiş ve hükümlerin transkripsiyonu çalışmaya eklenmiştir.

Egypt, which came under the domination of Ottoman in 1517, gained an indispensable place in the domestic and foreign policies of the Ottoman State due to its strategic location. Ottoman archival records are crucial in revealing the significance of Egypt for the Ottoman State. Among these archival records, there are 15 Mühimme Registers of Egypt, which contain significant political, administrative, economic, social and cultural issues related to Egypt. The Mühimme Register of Egypt numbered 14 of the Mühimme Register of Egypt, which was created by gathering the copies of the firmans issued from the Imperial Council, constitutes the subject of this study. The Mühimme Register of Egypt numbered 14 consists of the decrees written between 1863 and 1913. In this study, general information about Mühimme Registers and Mühimme Registers of Egypt was provided, and the historical process of Egypt from the early ages until 1913, the date of the last provision in Mühimme Register of Egypt numbered 14, was discussed.Lastly, the content of the provisions sent on behalf of the Egyptian administrators of the period, Isma'il Pasha, Mehmed Tewfik Pasha and Abbas II Helmy Pasha in the Mühimme Register of Egypt numbered 14 was analyzed. Information related to the state officials appear in the content of these provisions in question was provided and the transcription of the provisions is appended to the study.