Abdulgani Nablusî 'nin `Cem'ul-esrar` eseri bağlamında tasavvuf müdafaası

Abstract

ÖzetTasavvuf, bir ilim olarak ortaya çıkması ve uygulamaya koyduğu amelî pratikler nedeniyle şeriat dairesi dışında tutularak tenkit edilmiş ve neticede kendisini savunmak mecburiyetinde kalmıştır. Tasavvufun gayrimeşru bir alan olduğunu iddia edenlere karşı meşruluğunu ispat etmeye çalışan pek çok eser telif edilmiştir. Bu çalışmada 17.-18. yy. Osmanlı coğrafyasında yaşayan Abdulganî Nablusî'nin Cem'u'l-Esrâr fî Men'i'l-eşrâr 'ani't-Ta'ni fi's-Sûfîyyeti'l-Ahyâr eseri bağlamında tasavvuf müdafaası ele alınmıştır. Araştırma kapsamında müellifin hayatı ve eserleri, yaşadığı döneme dair şer'î ve tasavvufî tartışmalar Nablusî'nin değerlendirmeleri çerçevesinde incelenmiştir. 17.-18. asırda tasavvufun amelî boyutu olan semâ, devran ve raks meselelerine dair yazılan reddiye ve müdafaa metinleri ele alınarak stratejileri belirlenmiştir. Böylece Nablusî asrında yapılan itiraz ve savunmaların hedefi ortaya konulmaya çalışılmıştır.Tezin ana konusu olan Cem'u'l-Esrâr fî Men'i'l-Eşrâr 'ani't-Ta'ni fi's-Sûfîyyeti'l-Ahyâr eseri semâ, devran ve raks gibi tasavvufî uygulamaların meşruluğunu müdafaa eden eserlerden biridir. Çalışmada oldukça hacimli olan eserin müdafaa stratejisi ele alınarak Nablusî'nin çok yönlü âlim kimliği ile probleme yaklaşımı üzerinde durulmuştur. Son bölümde ise eserin Arapça metnine yer verilmiştir.

AbstractDue to the emergence of Sufism as a science and the practical practices it put into practice, it was criticized by being excluded from the scope of Sharia, and as a result, Sufism had to defend itself. Many works have been copyrighted trying to prove its legitimacy against those who claim that Sufism is an illegitimate field. In this study, the defense of mysticism is discussed within the scope of the work Cem'u'l-Esrâr fî Men'i'l-Eşrâr 'ani't-Ta'ni fi's-Sûfîyyeti'l-Ahyâr of Abdulganî Nablusî who lived in the Ottoman geography between the 17.- 18. centuries.Within the scope of the research, the life of the author, his works, the religious and mystical debates about the period in which he lived were examined within the framework of Nablusî's evaluations. In the 17.-18. century, the strategies were determined by considering the refutations and defensive texts about the issues of sama, dhikr and dance, which are the practical dimensions of Sufism. Thus, the aim of the objections and defenses made in the Nablusîan era has been tried to be revealed.The main subject of the thesis, Cem'u'l-Esrâr fî Men'i'l-Eşrâr 'ani't-Ta'ni fi's- Sûfîyyeti'l-Ahyâr is one of the works that defends the legitimacy of mystical practices such as sama, dhikr and dance. In the study, the defense strategy of the work, which is quite voluminous, was discussed and Nablusî's multi-faceted scholar identity and his approach to the problem were emphasized. In the last chapters, the composition of the Arabic work is given.