Osmanlı Şehirleşmesinde Mimari Düzenler ve Bursa Örneği

Abstract

Bu tez çalışmasında Bursa örneğine bağlı kalarak, Osmanlı Şehirleşmesi ve bu şehirleşmeye katkısı olan mimari düzenler kronolojik ve sistematik bir şekilde ele alınıp değerlendirilmeye çalışılmıştır. Araştırmada özellikle Bursa Şehri'nin esas alınması Osmanlı'nın ilk başkenti olması ve şehrin sosyal, kültürel ve ekonomik açıdan incelenmeye değer görülmesidir. Osmanlı şehirleşmesinde Mimari düzenler ve Bursa Örneği adlı tez çalışması beş bölümde incelenmiştir. Giriş bölümü başlığı altında konunun tanımı, sınırları, konu ile ilgili yayınlar, metot ve düzen ile ilgili bilgiler verilmiştir. Birinci bölümde ise Bursa şehrinin coğrafi durumu ve tarihçesi hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde Osmanlı şehirleşmesi Osmanlı şehirlerinde yönetim, Osmanlı şehirlerinde nüfus ve Osmanlı şehirlerinde mahalle yapısı, kültür ve zihniyeti, inanç ve yaşam biçiminin Osmanlı şehirleşmesine nasıl yansıdığının Bursa şehrine bağlı kalacak şekilde değerlendirilmesi yapılmıştır. Üçüncü bölümde Erken Osmanlı Dönemi ilk yerleşim yerleri olan Karacahisar, Bilecik, Yarhisar, Yenişehir, Göynük, İznik ve Bursa'nın Mimari Gelişimi değerlendirilmiştir. Dördüncü bölümde Bursa'da külliye düzenleri Osmanlı şehir ilişkisi başlığı altında külliyeler, camiler, medreseler, tekke ve zaviyeler ile kent çarşısı ve ticaret yapılarının Osmanlı şehirleşmesine katkısı hakkında bilgi verilmiştir. Son bölüm olan beşinci bölüm katalog kısmından oluşmaktadır. Kronolojik bir sıraya göre düzenlenen yapı gruplarında külliyeler esas olarak alınmıştır. Bursa şehrinin fiziki yapılanmasında önemli rol oynayan külliyeler ile bu külliyelerin şehirle nasıl birleştirilerek sosyal merkez işlevi gördüğü ele alınmış ve daha sonra diğer yapı grupları olan camiler medreseler, tekke ve zaviyeler ile kent çarşısı ve ticaret yapılarının şehirleşmeye nasıl katkıda bulunduklarının değerlendirilmesi yapılmıştır.

In this thesis study, the architectural arrangements that contribute to the Ottoman Urbanization and this urbanization have been evaluated chronologically and systematically, in accordance with the example of Bursa. In particular, the research is based on the city of Bursa, which is the first capital of the Ottoman Empire and is considered to be worth studying socially, culturally, and economically.The thesis study, Architecture Ordersin Ottoman urbanization and Bursa example was examined in five sections. Under the title of the introduction, the definition of the subject, its boundaries, and publications related to the subject, method, and order are given. In the first section, information is given about the geographical status and history of the city of Bursa. In the second part, the Ottoman urbanization, the administration in the Ottoman cities, the population in the Ottoman cities, and the neighborhood structure, culture, and mentality, belief, and lifestyle in the Ottoman cities were evaluated by considering the city of Bursa.In the third part, the Architectural Development of Karacahisar, Bilecik, Yarhisar, Yenişehir, Göynük, Iznik, and Bursa, which were the first settlements of the Early Ottoman Period, were evaluated. In the fourth chapter, information is given about the complexes in Bursa, under the title of Ottoman city relations the contribution of the complexes, mosques, madrasahs, dervish lodges, and zawiya, the city bazaar, and commercial structures to the Ottoman urbanization. The fifth section, which is the last section, consists of the catalog section. Complexes were taken as a basis in the building groups arranged in chronological order. It was discussed how, by combining these complexes with the cities, these complexes act as social centers in the physical construction of the city of Bursa and then evaluated how mosques, madrasah, dervish lodge, and zawiya, urban markets, and trade structures contribute to urban development.