Ordu'da geç Osmanlı dönemine ait sivil mimarlık örneği; Paşaoğlu Konağı

Abstract

Konutlar, insanların temel ihtiyaçlarından yalnızca barınmaya hizmet eden mimari oluşum olmamakla birlikte birçok gereksinimlerin karşıladığı yapılardır. Tarih öncesi çağlardan itibaren insanoğlunun barınma şekli, bulunduğu bölgeye, coğrafi yapısına, iklim şartlarına ve sosyo kültürel yapıya göre farklılıklar göstermiştir.19. yüzyıl batılılaşma hareketleri Osmanlı Konut mimarisi üzerinde birçok değişime neden olmuştur. Bu değişim öncelikle saraylarda başlayarak daha sonra, batılı düşüncelerin benimsenmesiyle birlikte saray ve çevresinden koparak toplumun her alanında hüküm sürmeye başlamıştır. Bu değişim dönemin geleneksel mimari anlayışı içerisine gelişen ve yenilenen Osmanlı konut mimarisi anlayışı ile birlikte değişen bir hareket olmuştur. Bu Avrupai mimarlık akımı barok ve rokoko tarzında yenilikler, canlandırma hareketlerinin kullanılmasıyla birlikte cephelerde başlamıştır.1877-79 Osmanlı-Rus savaşı sonrası Gürcistan'ın Batum şehrinden Orduya gelen, Süleyman Paşanın oğlu, Hüseyin efendi tarafından 1896 yılında yaptırılan konak sivil mimarinin en güzel ve en gösterişli yapılarından biridir. Taşrada inşa edilen ve döneminin özelliklerini taşıyan Paşaoğlu Konağı batılı tarzda inşa edilmiş ve ilin kültürel etkileşimini üzerinde barındırmaktadır. Paşaoğlu Konağı plan, mimari, süsleme özelliklerinin ayrıntılı biçimde ele alınarak değerlendirilip, Sanat Tarihi literatürüne kazandırılmaya çalışılmıştır.

Houses are not only architectural formations that serve the basic needs of people, but also buildings that meet many needs. Since prehistoric times, the way of shelter of human beings has differed according to the region, geographical structure, climatic conditions and socio-cultural structure.The westernization movements of the 19th century caused many changes on the Ottoman residential architecture. This change first started in the palaces and then, with the adoption of western ideas, it broke away from the palace and its surroundings and started to prevail in all areas of society. This change has been a movement that has changed with the understanding of Ottoman residential architecture, which has developed and renewed into the traditional architectural understanding of the period. This European architectural movement began in the façades with the use of revival movements and innovations in the baroque and rococo style.The mansion, which was built in 1896 by Hüseyin Efendi, the son of Süleyman Pasha, who came to Ordu from Batumi in Georgia after the 1877-79 Ottoman-Russian war, is one of the most beautiful and ostentatious structures of civil architecture. Paşaoğlu Mansion, which was built in the countryside and has the characteristics of its period, was built in a western style and embodies the cultural interaction of the province. Paşaoğlu Mansion has been evaluated by considering its plan, architectural and ornamental features in detail, and it has been tried to be brought to the Art History literature.