Kahramanmaraş'ta yetişen bazı endemik achillea türlerinin biyoaktif bileşikler bakımından incelenmesi

Abstract

Bu tez çalışmasında Kahramanmaraş'taki farklı lokalitelerden toplanan Achillea boissieri (Hausskn.) Hausskn. ex Boiss. ve Achillea cucullata Hausskn. ex Bornm. türlerinin farklı bitkisel organlarından (çiçek, gövde+yaprak ve kök) elde edilen ekstraktların, antioksidan ve antimikrobiyal aktivitesi, enzim inhibisyonu ve toplam fenolik ve flavonoid içeriği incelenmiştir. Ayrıca ekstraktların sabit yağ içeriği GC-MS analizi ile incelenmiş ve sonuç olarak Achillea cucullata Hausskn. ex Bornm.'un gövde+yaprak kısmı hariç, incelenen tüm bitkisel organların doymamış yağ asidi bakımından zengin olduğu belirlenmiştir. Bitki ekstraktlarının başlıca yağ asidi bileşenlerini palmitik asit, oleik asit, linoleik asit ve gama-linolenik asit oluşturmaktadır. Achillea boissieri (Hausskn.) Hausskn. ex Boiss. bitkisinin toplam fenolik madde değeri 9.16-44.76 mg/g, toplam flavonoid miktarı 3.13-7.77 mg/g, FRAP değeri 4.6-16.29 µg/g ve DPPH değeri 0.55-1.20 mg/g arasında, Achillea cucullata Hausskn. ex Bornm. bitkisinin ise toplam fenolik madde değeri 13.56-46.79 mg/g, toplam flavonoid miktarı 2.41-7.27 mg/g, FRAP değeri 4.9-20.33 µg/g ve DPPH değeri 0.62-2.04 mg/g arasında değiştiği belirlenmiştir. Achillea boissieri (Hausskn.) Hausskn. ex Boiss.ve Achillea cucullata Hausskn. ex Bornm. bitkilerinin antimikrobiyal etkinlikleri oyuk agar metodu ile 12 farklı mikroorganizma üzerinde test edilmiştir. Antimikrobiyal direncin bitkilerin çiçek kısımlarında daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Genellikle etanol ekstraktlarının metanole göre daha etkili olduğu belirlenmiştir. Antimikrobiyal etki gösteren bitki eksraktlarının mikro tüp dilüsyon yöntemiyle MIK tayinleri yapılmıştır. Ayrıca amilaz enzimine karşı Achillea boissieri (Hausskn.) Hausskn. ex Boiss. ve Achillea cucullata Hausskn. ex Bornm.'un farklı organlarının etanol ve metanol özütlerinin enzim inhibisyon etkisi de incelenmiştir. Kısmen doza bağlı olarak enzim inhibisyon gerçekleştiği görülmüştür.

In this thesis, antioxidant and antimicrobial activity, enzyme inhibition, and total phenolic and flavonoid content of extracts obtained from different plant organs (flower, stem+leaf and root) of Achillea boissieri (Hausskn.) Hausskn. ex Boiss. and Achillea cucullata Hausskn. ex Bornm. species collected from different localities in Kahramanmaras were investigated. In addition, the fixed oil content of the extracts was examined by GC-MS analysis and as a result, it was determined that Achillea boissieri (Hausskn.) Hausskn. ex Boiss. was rich in unsaturated fatty acids, while the stem + leaf part of Achillea cucullata Hausskn. ex Bornm. was rich in saturated fatty acids. The main fatty acid components of plant extracts are palmitic acid, oleic acid, linoleic acid and gamma-linolenic acid. Total phenolic content of Achillea boissieri (Hausskn.) Hausskn. ex Boiss. plant is 9.16-44.76 mg/g, total flavonoid amount is 3.13-7.77 mg/g, FRAP value is 4.6-16.29 µg/g, DPPH 0.55-1.20 mg/g value is between, Achillea cucullata Hausskn. ex Bornm. plant has total phenolic content of 13.56 -46.79 mg/g, total flavonoid amount 2.41-7.27 mg/g, FRAP value 4.9-20.33 µg/g and DPPH 0.62-2.04 mg/g value between. The antimicrobial activities of Achillea boissieri (Hausskn.) Hausskn. ex Boiss. and Achillea cucullata Hausskn. ex Bornm. plants were tested on 12 different microorganisms by the hollow agar method. It has been determined that antimicrobial resistance is higher in the flower parts of the plants. Generally, ethanol extracts were found to be more effective than methanol. MIC determinations were made by micro dilution method of plant extracts showing antimicrobial effect. In addition, the enzyme inhibition effect of ethanol and methanol extracts of different organs of Achillea boissieri (Hausskn.) Hausskn. ex Boiss. and Achillea cucullata Hausskn. ex Bornm. against amylase enzyme was also investigated. Enzyme inhibition was observed, partly in dose-dependent manner.