Üniversite öğrencilerinin erken dönem uyumsuz şemaları ile psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin erken dönem uyumsuz şemaları ile psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu amaçla, Haliç Üniversitesinde öğrenimlerini devam eden 60 kadın ve 60 erkek öğrenci olmak üzere toplamda 120 üniversite öğrencisine Demografik Bilgi Formu, Young Şema Ölçeği ve Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği uygulanmıştır. Çalışmanın temel sorularının yanıtlanması için örneklemin ölçeklerden aldığı puanların normal dağılıma uygunluğuna göre bağımsız örneklem t testi, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi ve Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır. İstatistiksel analizler sonucunda, erken dönem uyumsuz şemalar ile psikolojik dayanıklılık arasında anlamlı ilişkiler bulunduğu tespit edilmiştir. Erken dönem uyumsuz şemalardan duyguları bastırma ve cezalandırılmanın cinsiyete göre farklılaştığı bulunmuştur. İç içe geçme/bağımlılık, kendini feda ve terk edilme şemaları ile psikolojik dayanıklılığın alt boyutu olan meydan okumanın kardeş sayısına göre farklılaştığı tespit edilmiştir. Duygusal yoksunluk, başarısızlık, karamsarlık, sosyal izolasyon /güvensizlik, iç içe geçme/bağımlılık, cezalandırılma ve kusurluluk şemaları ile psikolojik dayanıklılığın kontrol alt boyutunun aile gelir durumuna göre farklılaştığı bulunmuştur. Tehditler karşısında dayanıksızlık dışındaki tüm şemaların çocukluk çağı travmalarına göre farklılaştığı buna karşın psikolojik dayanıklılık ve alt boyutlarında bir farklılaşma gözlenmediği; yetişkinlik çağı travmalarına göre tüm şemaların ve psikolojik dayanıklılığın kontrol boyutunun farklılaştığı tespit edilmiştir. Duygusal yoksunluk şemasının psikolojik dayanıklılıkla negatif yönde ilişkisi, başarısızlık şemasının psikolojik dayanıklılık ve psikolojik dayanıklılığın meydan okuma ve kendini adama alt boyutları ile negatif yönde ilişkisi, onay arayıcılık şemasının psikolojik dayanıklılık ve psikolojik dayanıklılığın meydan okuma ve kontrol alt boyutları ile pozitif yönde ilişkisi, ayrıcalıklılık/yetersiz öz denetim şemasının psikolojik dayanıklılık ve psikolojik dayanıklılığın meydan okuma ve kontrol alt boyutları ile pozitif yönde ilişkisi, kendini feda şemasının psikolojik dayanıklılık ve psikolojik dayanıklılığın kendini adama ve kontrol boyutları ile pozitif yönde ilişkisi, cezalandırılma şemasının psikolojik dayanıklılığın kontrol boyutu ile pozitif yönde ilişkisi, yüksek standartlar şemasının psikolojik dayanıklılık ve psikolojik dayanıklılığın kendini adama ve kontrol boyutları ile pozitif yönde ilişkisi bulunmuştur. Analizler sonucunda elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: erken dönem uyumsuz şemalar, psikolojik dayanıklılık, travma

The aim of this study is to investigate the relationship between early maladaptive schemas and psychological resilience of university students. For this purpose, Demographic Information Form, Young Schema Scale and Psychological Resilience Scale were applied to a total of 120 university students which are consisted of 60 female and 60 male students attending Haliç University. To answer the questions of the study, participants's scale scores are analyzed by independent samples t test, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis test and Spearman correlation analysis according to normal distribution calculations. Statistical analysis revealed that there are significant relationships between early maladaptive schemas and psychological resilience, moreover, emotional inhibition and punitiveness schemas are differentiated according to gender. Enmeshment/dependency, self-sacrifice and abandonment, and challenge sub-dimension of psychological resilience are differentiated according to number of siblings. Emotional deprivation, failure and defectiveness, and control sub-dimension of psychological resilience differentiated according to family income. All schemas other than vulnerability to harm are differentiated according to childhood trauma, but psychological resilience scores are not differentiated according to childhood trauma. All schemas and control sub-dimension of psychological resilience are differentiated according to adulthood trauma. Emotional deprivation schemas are negatively correlated with psychological resilience. Failure schemas are negatively correlated with psychological resilience and its sub-dimensions challenge and dedication. Approval-seeking schemas are positively correlated with psychological resilience and its sub-dimensions challenge and control. Entitlement/insufficient self-control schemas are positively correlated with psychological resilience and its sub-dimensions challenge and control. Self-sacrifice schemas are positively correlated with psychological resilience and its sub-dimension dedication and control. Punitiveness schemas are positively correlated with the control sub-dimension of psychological resilience. Unrelenting standards schemas are positively correlated with psychological resilience and its sub-dimensions dedication and control. Findings are discussed according to literature. Key Words: early maladaptive schemas, psychological resilience, trauma