Literatür ışığında, Batı Anadolu'da antik dönemden Orta Çağ'a bahçe kültürü (Selçuklu Bahçeleri)

Abstract

Bahçe tarihi sosyal ve fen bilimlerini kapsayan geniş bir alana hâkim disiplinler arası bir araştırma gerektiren bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı; arkeoloji, sanat tarihi, botanik, peyzaj mimarlığı, mimarlık, edebiyat, linguistik, etimoloji gibi birçok bilim dalını kapsamaktadır. Bahçe tarihi üzerine çalışacak olan araştırmacıların yukarıda sayılan bilim dallarını bir arada ele alması gerekmektedir. Bahçe tarihi çalışmalarının ana elemanlarından biri olan bitkilerin mimari kalıntılar gibi uzun ömürlü olmayışı bu çalışmaları zorlaştıran en önemli faktördür. Bu çalışmada Antik Çağ'dan Anadolu Selçuklu dönemi sonuna kadar bahçenin, insanoğlu için taşıdığı önem tartışılacak ve genel olarak bahçe tipleri, bahçelerin ne amaçla kullanıldığı, medeniyetlerin karşılıklı bahçe etkileşimleri incelenecektir. Bu çalışmanın kapsamı esas olarak günümüz Türkiye'sinin büyük kısmını içeren Anadolu coğrafyasında Orta Çağ bahçe mimarisinin yazılı kaynaklara dayandırarak irdelemek olacaktır. Bu çalışmada literatür taraması, arazi çalışmaları, katalog taramaları yapılmıştır. Vazo, duvar, mezar resimleri, minyatürler incelenmiştir. Antik Çağ'da ve Orta Çağ'da bahçe hakkında yapılacak araştırmaların sonuçları verilecek ve bu çalışmanın omurgasını oluşturan Orta Çağ'da Batı Anadolu topraklarındaki bahçe tarihi incelenecektir. Bu çalışmanın amacı Bizans veya Selçuklu bahçelerini incelemek ve o dönemin siyasi, sosyal, iklimsel özellikleri de dikkate alarak genel bir bahçe profili çıkarmaktır.Anahtar Sözcükler: Bahçe Kültürü, Orta Çağ, Selçuklu Bahçeleri, Literatür, Antik Çağ

Garden history is a discipline that requires an interdisciplinary research that covers a wide area including social and natural sciences. This branch of science; ıt covers many branches of science such as archeology, art history, botany, landscape architecture, architecture, literature, linguistics, etymology. Researchers who will work on garden history should consider the above-mentioned disciplines together. The fact that plants, which are one of the main elements of garden history studies, do not have a long life like architectural remains, is the most important factor that makes these studies difficult. In this study, the importance of the garden for human beings from the Ancient Age to the end of the Anatolian Seljuk period will be discussed, and garden types in general, what the gardens are used for, and the mutual garden interactions of civilizations will be examined. The scope of this study will mainly be to examine the medieval garden architecture in the Anatolian geography, which includes most of today's Turkey, by basing it on written sources. In this study, literature review, field studies, catalog scans were made. Vase, wall, tomb paintings and miniatures were examined. The results of the researches about the garden in Antiquity and the Middle Ages will be given and the history of the garden in Western Anatolia in the Middle Ages, which forms the backbone of this study, will be examined. The aim of this study is to examine the Byzantine and Seljuk gardens and to create a general garden profile by considering the political, social and climatic characteristics of that period.Keywords: Garden Culture, Medieval, Seljuk Gardens, Literature, Antiquity