Genç yetişkin bireylerin kişilik özellikleri ile besin seçimi ve yeme davranışı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi

Abstract

Beslenme genetik, psikolojik, sosyal ve kültürel faktörlerden etkilenen bir bilim dalıdır. Kişilik, besin seçimi ve yeme davranışı ile ilişkilidir. Bu araştırmanın amacı genç yetişkin kadınlarda kişilik özellikleri ile besin seçimi ve yeme davranışı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesidir. Araştırma, Kastamonu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi'nde eğitim gören 19-24 yaş aralığındaki 350 kadın öğrenci ile yürütülmüştür. Araştırmada genç yetişkinlerin genel bilgileri, beslenme alışkanlıkları, antropometrik ölçümleri, `On Maddeli Kişilik Testi`, `Hollanda Yeme Davranışı Anketi` ve `Besin Seçim Testi` sonuçları değerlendirilmiştir. Kişilik ile besin seçimi motivasyonları ve yeme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi için model geliştirilmiştir. Kurulan modelin uyumu iyi bulunmuştur (RMSEA=0,019, GFI=0,966, CFI=0,992, IFI=0,992, TLI=0,989, χ2/sd=1,126, p=0,19). Kişilik alt boyutlarının besin seçim motivasyonlarına etkisi değerlendirildiğinde, duygusal dengeliliğin sağlık (β=0,127, p=0,006) ve duyusal çekicilik (β=0,117, p=0,005) üzerine pozitif, ruh hali (β=-0,130, p=0,002) üzerine negatif etkisi olduğu belirlenmiştir. Sorumluluğun emosyonel yeme üzerine negatif yönlü etkisi saptanmıştır (β=-0,125, p=0,017). Kişilik alt boyutlarının yeme davranışı üzerine etkileri değerlendirildiğinde, deneyime açıklığın kısıtlayıcı yeme üzerine negatif yönlü bir etkisi gözlenmiştir (β=0,138, p=0,009). Ayrıca yeme davranışlarının besin seçimine etkileri incelenmiştir. Emosyonel yemenin sağlık (β=-0,155, p<0,001) ve ruh hali (β=0,291, p<0,001) üzerine pozitif etkisi gösterilmiştir. Kısıtlayıcı yemenin sağlık (β=0,198, p<0,001) ve ağırlık kontrolü (β=0,483, p<0,001) üzerine pozitif, duyusal çekicilik (β=-0,172, p<0,001) üzerine negatif etkisi saptanmıştır. Dışsal yemenin ruh hali (β=0,091, p=0,035), fiyat (β=0,114, p=0,021) ve duyusal çekicilik (β=0,126, p=0,004) üzerine pozitif etkisi olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak, kişilik ile besin seçimi ve yeme davranışı arasında ilişki olduğu belirlenmiştir. Bu bağlamda, kişilik özelliklerinin etkileri düşünülerek beslenme müdahalelerinde farklı bir bakış açısı geliştirmenin faydaları olabilir.

Nutrition is a science that is affected by genetic, psychological, social and cultural factors. Personality is associated with food choice and eating behavior. The aim of this study was to evaluate the relationship between personality traits and food choice and eating behavior in young adult women. The study was conducted with 350 female students between the ages of 19-24 and studying at the Faculty of Health Sciences in Kastamonu University. In this study, general information about young adults, nutritional habits, anthropometric measurements, `Ten-Item Personality Test`, `Dutch Eating Behavior Questionnaire` and `Food Choice Questionnaire` were evaluated. A model has been developed to investigate the relationship between personality and food choice motivations and eating behaviors. The model demonstrated excellent fit (RMSEA=0,019, GFI=0,966, CFI=0,992, IFI=0,992, TLI=0,989, χ2/sd=1,126, p=0,19). When the effect of personality sub-scales on food choice motivations was evaluated, it was determined that emotional stability had a positive effect on health (β=0,127, p=0,006) and sensory appeal (β=0,117, p=0,005) and a negative effect on mood (β=-0,130, p=0,002). The negative effect of conscientiousness on emotional eating was determined (β =-0,125, p=0,017). When the effects of personality sub-scales on eating behavior were evaluated, a negative effect of openness to experience on restrictive eating was observed (β =0.138, p=0.009). Moreover, effects of eating behaviors on food choice were investigated. Emotional eating had a positive effect on health (β=-0,155, p<0,001) and mood (β=0,291, p<0,001). Restrictive eating had a positive effect on health (β=0,198, p<0,001) and weight control (β= 0,483, p<0,001) and a negative effect on sensory appeal (β=-0,172, p<0,001). External eating was found to have a positive effect on mood (β=0,091, p=0,035), price (β=0,114, p=0,021) and sensory appeal (β=0,126, p=0,004). As a result, the relationship between personality and food choice and eating behaviors was determined. In this context, it may be beneficial to develop a different perspective in nutrition interventions considering the effects of personality traits.