Mesleki ve teknik anadolu liselerinde okuyan ergenlerin riskli sağlık davranışlarının değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma, Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde okuyan ergenlerin riskli sağlık davranışlarının değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma örneklemini, Aksaray il merkezinde bulunan ve Milli Eğitim Bakanlığı' na bağlı Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde okuyan 2017-2018 eğitim ve öğretim yılına kayıtlı öğrencilerden gönüllü, iletişime engeli olmayan 652 ergen oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Mart 2018 – Haziran 2018 tarihleri arasında Ergene İlişkin Tanımlayıcı Özellikler Formu ve Riskli Sağlık Davranışları Ölçeği (RSDÖ) aracılığı ile araştırmacı tarafından toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi bilgisayar ortamında yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, sayı, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma gibi tanımlayıcı istatistikler; sayısal verilerin ikiden fazla bağımsız grupta karşılaştırılmasında normal dağılım gösteren özellikler için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve LSD çoklu karşılaştırma testleri, normal dağılmayan özellikler için ise Kruskal Wallis testi ve test sonrası çoklu karşılaştırma (All pairwise) testi kullanılmıştır.Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş grubu 15-18 olup, %46,5'i erkek, %23,6'sı 9. sınıf, %24,3'ü 10. sınıf, %24,5'i 11. sınıf ve %27,6'sı 12. sınıfta olduğu belirlenmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin annelerinin %75,9' u ve babalarının %68,1'i ilköğretim mezunudur. Öğrencilerin %90,3' ü ailesi ile birlikte yaşadığı ve %15,8' nin gelir getiren bir işte çalıştığı tespit edilmiştir. Çalışmaya katılan öğrencilerin %52,5'i ekonomik durumunu orta, %85,6'sı sağlık durumunu iyi olarak tanımlamıştır. Öğrencilerin %58,0' i başarı durumlarını iyi olarak ifade etmişlerdir. Araştırma kapsamına alınan öğrencilerin %3,7'si ilgisiz ve %31,6'sı demokratik anne-baba tutumuna sahip ebeveynlerinin olduğunu ifade etmişlerdir. Araştırmada, ergenin cinsiyet, sınıf düzeyi, gelir getiren bir işte çalışma durumu, ekonomik durumu, sağlık algısı, başarı algısı ve anne baba tutumuna yönelik algısı gibi tanımlayıcı özellikleri riskli sağlık davranışları toplam puan ortalamalarında istatistiksel olarak anlamlı fark yaratmıştır. Bu araştırma sonuçları doğrultusunda okul sağlığı hizmetleri kapsamında; ergen sağlığını koruma ve geliştirmeye yönelik kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri, dernekler ve sosyal medya araçları ile ergen gelişim özellikleri, riskli sağlık davranışları hakkında toplumu bilinçlendirici programlar hazırlaması, ergenlere ergenlik dönemi gelişim özellikleri, dengeli ve yeterli beslenme, kişisel hijyen davranışları, fiziksel aktivitenin önemi, sigara, alkol ve madde kullanımının sakıncaları, uygun trafik davranışları, olumlu üreme ve cinsel sağlık davranışları, öfke kontrolü, boş zamanları etkin değerlendirme gibi konularda bilgilendirici eğitimlerin hazırlanması ve bu eğitimlere okul yöneticileri, çalışanları ve ebeveynlerin de katılımının sağlanması, özellikle 9. ve 12. sınıfta okuyan, anne eğitim düzeyi düşük, baba eğitim düzeyi yüksek olan, düşük ekonomik duruma sahip, gelir getiren işte çalışan, sağlık durumu ve okul başarı durumu iyi olmayan, ilgisiz, aşırı baskıcı ve otoriter anne baba tutumuna sahip ergenlerin erken tespit edilmesine yönelik okul yönetimi, çalışanları ve ebeveynlerle iş birliği yapılarak önlem alma ve bu öğrencilerin izleminin yapılması önerilir.Anahtar Sözcükler: Ergen, ergen sağlığı, riskli davranışlar, riskli sağlık davranışları, sağlık davranışları

This research was conducted as a descriptive study in order to evaluate risky health behaviors of adolescents attending Vocational and Technical Anatolian High Schools. The sample of the study consisted of 652 adolescents who were enrolled in the Vocational and Technical Anatolian High Schools in the city center of Aksaray and enrolled in the 2017-2018 academic year The data of the study was collected by the researcher between March 2018 - June 2018 via the Descriptive Characteristics Form for Adolescents and Risky Health Behaviors Scale (RSRS). The data were evaluated by computer. In the evaluation of the data, descriptive statistics such as number, percentage, arithmetic mean and standard deviation; In comparison of numerical data in more than two independent groups, one-way analysis of variance (ANOVA) and LSD multiple comparison tests were used for normally distributed characteristics, and Kruskal Wallis test and post-test multiple comparison (All pairwise) tests were used for non-normally distributed properties. The age group of the students who participated in the study was 15-18, 46,5% were male, 23,6% were 9th grade, 24,3% were 10th grade, 24,5% were 11th grade and 27,6% of them are in the 12th grade. 75,9% of the mothers and 68,1% of their fathers were primary school graduates. It was found that 90,3% of the students live with their families and 15,8% work in a job that generates income. Of the students participating in the study, 52,5% defined their economic status as moderate and 85,6% defined their health status as good. 58,0% of the students expressed their success as good. Of the students included in the study, 3,7% stated that they had unrelated parents and 31,6% of them had parents with democratic parental attitudes In the study, the descriptive characteristics of adolescents such as gender, class level, working status in an income-generating job, economic status, perception of health, perception of success and perceptions of parental attitude made a statistically significant difference in the mean scores of risky health behaviors. In line with the results of this research, within the scope of school health services; To prepare public awareness programs about adolescent development characteristics, risky health behaviors with public institutions and organizations, non-governmental organizations, associations and social media tools aimed at protecting and improving adolescent health, adolescent developmental characteristics for adolescents, balanced and adequate nutrition, personal hygiene behaviors, physical to prepare informative trainings on issues such as the importance of activity, the disadvantages of smoking, alcohol and substance use, appropriate traffic behaviors, positive reproductive and sexual health behaviors, anger control, leisure time and to ensure the participation of school administrators, employees and parents in these trainings, especially 9. grade 12 and 12, low mother education level, father high education level, low economic status, working income-generating work, poor health and school success status, unrelated, excess repressive and authoritarian attitude of parents of adolescents with early detection for the school administration, staff and parents to take action by making cooperation and make the monitoring of these students is recommended.Keywords: Adolescent, adolescent health, health behaviors, risk behaviors, risk health behaviors