Çocukların erken okuryazarlık becerileri ve annelerin kelime bilgi düzeyleri ile annelerin erken okuryazarlığa ilişkin uygulamalarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada çocukların erken okuryazarlık becerileri ve annelerin kelime bilgi düzeyleri ile annelerin erken okuryazarlığa ilişkin uygulamalarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nicel ve nitel boyutta gerçekleştirilecek bir çalışmadır. Bu doğrultuda araştırmanın iki çalışma grubu vardır. Nicel boyuttaki çalışma grubunu, Bursa ili Nilüfer ve Yıldırım ilçesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilkokulların anasınıflarına devam eden 60-72 ay arasındaki çocukların arasından gönüllülük esasını göz önünde bulundurarak belirlenen çocuk ve anneleri oluşturmuştur. Nitel boyuttaki çalışma grubunu ise nicel çalışma grubuna dâhil edilen anneler arasından gönüllülük esasına göre belirlenen anneler oluşturmuştur. Araştırmanın nicel boyutunda, çocuk ve aileleri hakkında bilgi toplamak amacı ile araştırmacı tarafından hazırlanan `Genel Bilgi Formu`, çocukların erken okuryazarlık becerilerini değerlendirmek amacıyla Kargın ve arkadaşlarının (2015) hazırladığı Erken Okuryazarlık Testi (EROT) ve annelerin kelime bilgisini değerlendirmek amacıyla Sami Gülgöz tarafından 2004 yılında geliştirilen Anne Kelime Bilgisi Testi- Kısa Form (Baydar ve ark., 2008) kullanılmıştır. Nitel boyutta ise annelerin çocukların erken okuryazarlık becerilerine ve çocuklarına kitap okuma süreçlerine ilişkin görüşlerini ortaya koymak amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan `Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu` kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde T-Testi, Pearson Korelasyon Testi, Tek Yönlü ANOVA Testi, Mann Whitney U Testi, Spearman Korelasyon Testi, Kruskal Wallis H Testi ve Kolmogorov-Smirnov Normallik Testi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Sonuçta, gelir düzeyi ile çocukların Erken Okuryazarlık Testi (EROT) puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Annelerin ve babaların öğrenim durumu ile çocukların Erken Okuryazarlık Testi (EROT) puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Çocukların yaşına göre çocukların Erken Okuryazarlık Testi (EROT) puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Annelerin yaptıkları etkinliklere göre çocukların çocukların Erken Okuryazarlık Testi (EROT) puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Annelerin çocuğa kitap okuma sıklığına göre çocukların Erken Okuryazarlık Testi (EROT) puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Annenin kendi kendine kitap okuma sıklığına göre çocukların Erken Okuryazarlık Testi (EROT) puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Gelir düzeyine göre annelerin Anne Kelime Bilgisi Testi-Kısa Form puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Annelerin kendi kendine kitap okuma sıklığına göre annelerin Anne Kelime Bilgisi Testi-Kısa Form puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Annelerin Anne Kelime Bilgisi Testi-Kısa Form puanları ile çocukların Erken Okuryazarlık Testi (EROT) puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

In this study, it was aimed to determine the early literacy skills of children and maternal vocabulary level and mothers' early literacy practices. This study covers qualitative and quantitative dimension. Accordingly, there are two study groups. The study group of the quantitative dimension is composed of children and mothers who are determined by taking into consideration the voluntary basis among the children between the ages of 60-72 months, who attend kindergarten of primary schools under the Ministry of National Education in the province of Bursa, Nilüfer and Yıldırım. The study group of qualitative dimension is composed of mothers who are determined from the quantitative study group by taking into consideration of a voluntary basis. Materials of the survey which are from quantitative dimension are 'General Information Form' to deliver information about the children's as well as their family which prepared by researcher, `Test of Early Literacy-TEL` prepared by Kargın et al. (2015) to assess children's early literacy skills and Maternal Vocabulary Test (Short Version) prepared by Gülgöz in 2004 to assess maternal vocabulary level (Baydar et al., 2008). Material of the survey which is from qualitative dimension is 'Semi-Structured Interview Form' to deliver the opinions of mothers about early literacy and their opinions about the reading process of their children which prepared by researcher. T-Test, Pearson Correlation Test, One Way ANOVA Test, Mann Whitney U Test, Spearman Correlation Test, Kruskal Wallis H Test and Kolmogorov-Smirnov Normality Test were used in the analysis of the quantitative data. In the analysis of qualitative data, content analysis method was used. As a result, a significant difference was found between the income level and the Test of Early Literacy (TEL) scores of the children. A significant difference was found between the educational status of the mothers and fathers and the Test of Early Literacy (TEL) scores of the children. A significant difference was found between the Test of Early Literacy (TEL) scores of the children according to the age of the children. A significant difference was found between the children's Test of Early Literacy (TEL) scores according to the mothers' activities. A significant difference was found between the Test of Early Literacy (TEL) scores of the mothers according to the frequency of reading books to children. A significant difference was found between the children's Test of Early Literacy (TEL) scores according to the frequency of self-reading of the mother. A significant difference was found between between the income level and Maternal Vocabulary Test (Short Version) scores of the mothers. A significant difference was found between the mothers' Maternal Vocabulary Test (Short Version) scores according to the frequency of mothers reading books on their own. There was a significant relationship between the Maternal Vocabulary Test (Short Version) scores and the children's Test of Early Literacy (TEL) scores.