12-14 yaş aralığındaki öğrencilerin bilişsel çarpıtmaları ile sosyal fobi belirti düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi -Adana ili örneği-

Abstract

Bu çalışmada ilk ergenlik dönemi (12-14 yaş) öğrencilerinde bilişsel çarpıtma düzeyi ile sosyal fobi belirti düzeyleri arasındaki ilişki ve bu düzeyleri etkileyen faktörler incelenmiştir. Adana il merkezinde eğitim alan ve basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile çalışmaya alınan toplam 591 öğrenciden 257'si erkek, 334'ü kızdır. Ölçme araçları olarak, `Ergenler İçin Mantıkdışı İnançlar Ölçeği (EMİÖ)` ve `Çapa Çocuk ve Ergenler Sosyal Fobi Ölçeği (ÇESFÖ)` kullanılmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde, EMİÖ puanları arttıkça ÇESFÖ puanlarının da arttığı görülmüştür (r=0.66). Başarı odaklı olma puanı (mantık dışı inançlar alt ölçeği) arttıkça sosyal fobi ölçeği puanlarının arttığı görülmüştür (r=0.41). Mantık dışı inanç düzeyleri azaldıkça öğrenci ortalama başarı düzeyi yükseldiği (p<0,05) görülmüştür. Anne baba tutumlarını ilgisiz olarak tanımlayan öğrencilerin ÇESFÖ puanlarının arttığı görülmüştür (p<0,05). Çalışmadan elde edilen sonuçlar; mantık dışı inanç düzeyinin yüksek olmasının sosyal fobi belirti düzeyinin de yüksek olmasına neden olabileceğini düşündürmektedir. Öğrencilerin ders başarısı, aile yapısı gibi faktörlerin mantık dışı inançlar düzeyi ve sosyal kaygı düzeyleri üzerinde etkili olduğu anlaşılmıştır.Anahtar sözcükler: Bilişsel çarpıtmalar, mantık dışı inançlar, sosyal fobi, ilk ergenlik.

In this study, the relationship of cognitive distortions levels with symptoms of social phobia levels among the students in early adolescence (12-14 years) and the factors affecting these levels were examined. Out of 591 students, who were educated in the city of Adana and selected by simple random sampling, 257 were males and 334 were females in the study. `Irrational Beliefs Scale for Adolescents (EMİÖ)` and `Çapa Social Phobia Scale for Children and Adolescents (ÇESFÖ)` were used as measurement tools. Examining the results obtained, ÇESFÖ scores were seen to increase as EMİÖ scores increased (r = 0.66). Social phobia scores were found to increase as the scores of being success-oriented (irrational beliefs subscale) increased (r = 0.41). Students' average achievement levels were observed to increase as their irrational beliefs levels increased (p <0.05). ÇESFÖ scores of the students, who identified their parents' attitudes as indifferent, were seen to increase (p <0.05). The results of the study suggested that high levels of irrational beliefs might have been the reason to high levels of social phobia. Factors such as students' academic achievements and family structure were found to be effective on levels of irrational beliefs and social anxiety.Key words: Cognitive distortions, irrational beliefs, social phobia, early adolescence