Sekizinci sınıf öğrencilerinin verilerin uygun grafikle gösterimine ilişkin tercih süreçlerinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı, sekizinci sınıf öğrencilerinin veri grubunu tem-sil edecek grafik türlerini tercih etme süreçlerini incelemektir. Ayrıca grafikleri oluş-turma sürecinde yapılan hataların belirlenmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Araştırmada, nitel araştırma türlerinden durum çalışması modeli be-nimsenmiştir. Çalışma, 2017-2018 Eğitim-Öğretim yılında Eskişehir ilindeki bir ortao-kulda öğrenim gören 30 sekizinci sınıf öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen ve toplam beş sorudan oluşan başarı testi kullanılmıştır. Başarı testinin değerlendirilmesinin ardından, belirlenen öğrenci-lerle klinik görüşmeler yapılmıştır. Başarı testi, seçilen iki ayrı sınıftaki toplam 30 öğ-renciye 40'ar dakikalık iki ders saati sürecinde uygulanmıştır. Klinik görüşmeler orta-lama 10'ar dakika süre boyunca gerçekleştirilmiştir.Araştırmanın verilerinin analizi iki kısımda gerçekleştirilmiştir. Birinci kısım-da, öğrencilerin grafikleri tercih etme gerekçelerinin kabul edilebilirliği değerlendiril-miştir. Ayrıca, öğrencilerin ifade ettikleri gerekçeler için tematik içerik analizi yönte-mi kullanılmıştır. İkinci kısımda ise, yapılan çizimler değerlendirilmiş ve sık tekrarla-nan hatalar tespit edilmiştir.Bulgular: Öğrencilerin %50,66'sının seçtikleri gösterim türüne dair bilgilerinin yeterli olduğu, grafiklerin üstünlüklerini bildikleri söylenebilir. Doğru gösterim türünü kullanan, ancak yanlış gerekçe gösteren öğrenciler ise tüm öğrencilerin %10'u kadar-dır. Sütun grafiği tercih etme gerekçeleri; veri grubuna uygunluk, aşinalık ve yatkınlık, çizgi grafiği tercih etme gerekçeleri; değişime uygunluk ve veriye uygunluk, daire grafiği tercih etme gerekçeleri; verilerdeki yüzde vurgusu, aşinalık, oranlama, diğer gösterimlerden kaçınma, ikili sütun grafiği tercih etme gerekçeleri; veriye uygunluk ve aşinalık, histogram tercih etme gerekçeleri; veri grubunun büyüklüğü, düzenleme ge-reği ve yorum kolaylığı olarak belirlenmiştir. En sık yapılan hatalar; eksenlerin isim-lendirilmemesi, sıfırın başlangıç noktası olarak görülmemesi ve dikey eksene pozitif değer olarak yerleştirilmesi, değerlerin büyükten küçüğe (yukarıdan aşağıya) doğru yazılmasından kaynaklı ilk aralığın çok büyük veya çok küçük bırakılması, tekrar eden değerlerin eksene birden fazla kez yerleştirilmesi, sürekli artış veya azalış gösterme eğiliminde olunmasıdır. Uygulamanın sonunda yer alan öz değerlendirme ölçeğinden çıkan sonuç, öğrencilerin başarı beklentilerinin yüksek olduğu şeklindedir.Sonuç ve Öneriler: Öğrencilerin yarısının, uygun grafik türüne karar verme ve kararı gerekçelendirme konusunda başarılı oldukları görülmüştür. Oluşturulan grafikler incelendiğinde; tam doğru kabul edilen gösterimlerin oranının %36,66 olduğu görül-mektedir. En çok tam doğru yapılan grafik türü ikili sütun grafiği olurken, en çok yan-lış yapılan çizgi grafiği olmuştur. Histogramın, öğrencilerin zihninde karışıklığa neden olduğu görülmüştür. Öğrencilerin genel olarak kendilerinden bekledikleri başarının yüksek olduğu görülmüştür. Bu durum değerlendirmelerden çıkan sonuçla uyuşma-maktadır. Grafiklerin üstün ve zayıf yönleri anlatılırken, aynı veriye ait farklı grafik türle-ri oluşturularak karşılaştırma yapılabilir. Grafik türüne karar verirken yaşanan sıkıntı-ları gidermek adına, ders kitapları tasarlanırken grafiklerin üstün ve zayıf yönlerine daha fazla yer verilip, karşılaştırmaların yapıldığı örnekler sunulabilir. Grafik türü ter-cihini gerekçelendirmeye dair öğretmen adaylarıyla benzer bir çalışma yürütülerek öğretmenlerden kaynaklı hatalar olup olmadığı araştırılabilir.Anahtar kelimeler: Veri, gösterim, histogram, çizgi grafiği, daire grafiği, sü-tun grafiği

Aim: The aim of this study is to examine the process of choosing the types of graphs that will represent the data group of the eighth grade students. Also, it is aimed to identify the errors made in the process of creating graphics.Method: In this study, the case study model, which is one of the qualitative re-search design types, was used. The study was run with 30 eight grade students studying in a secondary school in 2017-2018 academic year in Eskisehir. An achievement test created by researcher and consisting of five questions was used as a data collection tool. This test was applied to all samples during two different course sessions (40 mins of each). Following the assessment of the test, clinical interviews were conducted with the identified students. Each of those interviews took approximately 10 mins. The data were analyzed in two parts. In the first part, the acceptability of stu-dents' reasons for choosing graphics was evaluated. Besides, thematic content analysis method was used for the reasons stated by the students. In the second part, the drawings were evaluated and frequently repeated errors were determined.Results: It can be mentioned that 50,66% of the students have sufficient infor-mation about the type of representation they have chosen and that they know the supe-riority of the graphics. Students who use the correct notation type, but give the wrong reason, are 10% of all students. It has been identified that reasons for choosing column chart; data group suitability, visual appeal and predisposition, that reasons for choosing a line graph; suitability for change and data suitability, that reasons for choosing a cir-cle chart; percentage emphasis on data, visual appeal, proportioning, avoiding other impressions, that reasons for choosing a binary column chart; data compliance and visual appeal, that reasons for choosing a histogram; data group size, editing require-ments and ease of interpretation. The most common mistakes are; the axes are not named, the zero is not seen as the starting point, and the positive value is placed on the vertical axis, the values are written too large or small (from top to bottom) to leave the first range too large or too small, repeating values placed on the axis more than once, tend to show continuous increase or decrease. The result of the self-assessment scale at the end of the application is that the students' expectations of success are high.Findings and Suggestions: Half of the students were successful in deciding the appropriate graph type and justifying the decision. When the created graphics were examined; it is seen that the ratio of the impressions which are accepted as accurate is 36,66%. The most accurate graphics type is the binary column graph, and the most incorrect type is the line graph. The histogram was found to confuse the students' minds. While explaining the strengths and weaknesses of graphs, comparisons can be made by creating different graph types of the same data. In order to eliminate the diffi-culties in deciding the type of graph, the superior and weaknesses of the graphs can be given more when designing textbooks and examples can be presented where compari-sons are made. A similar study can be conducted with prospective teachers to justify the graph type preference to investigate whether there are errors caused by teachers or not.Keywords: Data, presentation, histogram, line graphic, circle graphic, bar graphic