Özel gereksinimli küçük çocuklara okulöncesi geçiş becerilerinin kazandırılması: Tek-denekli araştırmalarda betimsel ve meta analiz

Abstract

Amaç: Bu araştırmada özel gereksinimli küçük çocuklara okulöncesi geçiş becerileri kapsamında yer alan becerilerin kazandırılmasını konu alan araştırmaların betimsel, niteliksel ve meta-analizinin yapılması amaçlanmıştır.Yöntem: Bu araştırma, tek-denekli araştırmaların betimsel ve meta-analizi olarak tasarlanmıştır. Bu araştırmada özel gereksinimli küçük çocuklara okulöncesine geçiş becerileri kapsamındaki becerilerin kazandırılması amacıyla yapılmış tek-denekli araştırmalardaki müdahalelerin betimsel ve niteliksel analizi yapılarak `kabul edilebilirlik` ölçütlerini karşılayan araştırmaların Tüm Örtüşmeyen Çiftler yöntemi kullanılarak etki büyüklüğü hesaplamaları yapılmıştır.Bulgular: Araştırmanın betimsel analizi bulguları incelendiğinde dâhil edilen araştırmaların önemli bir kısmında otizm spektrum bozukluğu tanısı olan ve 3-4 yaşlarındaki katılımcılar ile çalışıldığı belirlenmiştir. Ayrıca bağımlı değişkenler incelendiğinde tuvalet becerilerinin sıklıkla çalışıldığı ve araştırmalarda çoğunlukla video modelle öğretim yönteminin bağımsız değişken olarak belirlendiği görülmüştür. Araştırmanın niteliksel ve meta-analiz bulgularına göre ise, dâhil edilen araştırmaların neredeyse yarısının `kabul edilebilirlik` ölçütlerini karşıladığı ve ölçütleri karşılayan araştırmaların önemli bir kısmının Tüm Örtüşmeyen Çiftler yöntemi ile hesaplanan etki büyüklüğü sonuçlarına göre `yüksek etkili` ve `orta düzeyde etkili` olduğu belirlenmiştir.Sonuç ve Öneriler: Bu araştırmada okulöncesi geçiş becerileri kapsamındaki becerileri konu alan araştırmaların %59'unun niteliksel açıdan `kabul edilebilirlik` ölçütlerini karşıladığı sonucuna ulaşılmıştır. Ölçütleri karşılayan araştırmaların oldukça önemli bir kısmının yüksek ve orta düzeyde etkili olduğu, yalnızca üç bağımsız değişkenin zayıf etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın bulguları çerçevesinde uygulamaya ve ileri araştırmalara yönelik çeşitli önerilerde bulunulmuştur.Anahtar kelimeler: Geçiş becerileri, Erken çocuklukta özel eğitim, Tek-denekli araştırmalar, Meta-analiz

Purpose: In this study, it was aimed to make descriptive, qualitative, and meta-analysis of the studies on the acquisition of the skills within the scope of preschool transition skills to young children with special needs.Method: This research is designed as a descriptive and meta-analysis of single-subject studies. Descriptive and qualitative analysis of the interventions in the included studies were made. Then the effect size calculated using the Non-Overlap of All Pairs (NAP) method of the studies that met the `acceptability` criteria.Results: When the descriptive analysis findings of the study were examined, it was determined that most of the studies included were conducted with participants aged 3-4 years with a diagnosis of autism spectrum disorder. In addition, when the dependent variables were examined, it was seen that toilet skills were frequently studied, and the video model method was mostly determined as an independent variable in studies. According to the qualitative and meta-analysis findings of the study, it was determined that almost half of the included studies met the `acceptability` criteria and effect sizes of a significant portion of the studies that met the criteria were `strong effect` and `medium effect` according to the effect size results calculated by the NAP method.Conclusion and Suggestions: In this study, it was concluded that 59% of the studies on skills within the scope of preschool transition skills meet the qualitative `acceptability` criteria. It has been concluded that a significant portion of the studies meeting the criteria are highly and moderately effective, and only three independent variables are weakly effective. Within the framework of the findings of the research, various suggestions have been made for application and further research.Keywords: Transition skills, Early childhood special education, Single-case research, Meta-analysis