Sürdürülebilirliğin yapı, yapı grupları ve mahalle yerleşimi bazında dönemsel değerlendirilmesi

Abstract

Günümüzde üretim sistem ve teknolojilerin, iletişim ve ulaşım alanındaki gelişmeler kentsel arazi kullanımını konut alanları, açık ve yeşil alanlarını, tarihsel kültürel alanlarını etkilemektedir. Bu çerçevede kentlerin hızla büyümesi, yeterli konut sunumunun sağlanamaması, sağlıksız ve güvensiz çevrelerin artması ve yaşam kalitesinin yetersizliği gibi sorunlar kentsel sürdürülebilirliğe olan ilgiyi artırmaktadır. Zaten 20. Yüzyıl'dan beri planlama pratiklerinde yer alan ve kentsel alanda sürdürülebilirliğin ölçülmesinin en uygun birim olarak kabul gören mahalle birimi yeniden ön plana çıkmaktadır. Bu çalışma sürdürülebilir mahalle bileşenlerinin ilgili yazın üzerinden dönemsel olarak değerlendirmesi amacını taşımaktadır. Öncelikle Scopus veri tabanında sürdürülebilir mahalle kavramı taranmış, ilgili yazında yer alan 40 makale üzerine sürdürülebilirlik bileşenleri yapı, yapı grubu ve yerleşim bazında değerlendirilmiştir. Ayrıca gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki yaklaşım farklılıkları yine dönemsel bazda incelenmiştir. Değerlendirme sonuçları çevresel ve planlama tasarım göstergelerinin ön plana çıktığını, sosyal, ekonomik ve kurumsal göstergelerin ise daha az yer bulduğunu göstermektedir. Ayrıca sürdürülebilirliğin sağlanmasında teknoloji ve tasarım boyutu daha fazla göstergelerde yer almaktadır. Sosyal sürdürülebilirliğe ilgi biraz daha artmasına rağmen özelliklede pazar güçlerinin etkisiyle bunun sağlanamadığı görünmektedir. Gelecekte çevresel, sosyal, ekonomik sürdürülebilirlik arasında dengeli ve bütüncül bir yaklaşım sağlanmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Today, developments in production systems and technologies, communication and transportation affect urban land use, housing areas, open and green areas, and historical cultural areas. Within this framework, problems such as the rapid growth of cities, the lack of adequate housing provision, the increase in unhealthy and unsafe environments and the lack of quality of life increase the interest in urban sustainability. The neighborhood unit, which has been in the planning practices since the 20th century and is accepted as the most appropriate unit for the measurement of sustainability in the urban area, has come to the fore again. This study aims to evaluate the sustainable neighborhood components periodically over the related literature. Firstly, the concept of sustainable neighborhood was scanned in the Scopus database and the sustainability components were evaluated on the basis of structure, building group and settlement on 40 articles in the related literature. In addition, the differences in approaches in developed and developing countries were examined on a periodic basis. The evaluation results show that environmental and planning design indicators come to the forefront and social, economic and institutional indicators find less place. In addition, technology and design dimension are more important indicators for sustainability. Although interest in social sustainability has increased slightly, it seems that this has not been achieved, especially with the effect of market forces. In the future, a balanced and holistic approach is needed between environmental, social and economic sustainability.